"Ημερολόγιο λιποταξίας" (11) - Δεν ξεκολλάω απ' τ' Άβδυρα! Εδώ ανακάλυψα το φιλόσοφο-εαυτό μου...

Ο Δημόκριτος είχε εμμονή με το μέτρο!

Ούτε να στερείσαι, έλεγε, ούτε και να κυνηγάς την υπεραφθονία.

Αρκέσου σε όσα έχεις. Μη ζηλεύεις τους άλλους.

Δεν είναι καλό ούτε κι η απόλυτη εγκράτεια. Απόλαυσε και την ηδονή με ρέγουλο.

Τήρησε το νόμο του μέτρου ακόμα και στη μάθηση: μην προσπαθείς να τα γνωρίσεις όλα...

Ως εδώ ο Δημόκριτος μού είναι πολύ συμπαθής. Και νομίζω πως λίγο-πολύ τηρώ τις συμβουλές του.

Αλλά ο φίλος μας, όπως κι οι περισσότεροι φιλόσοφοι της εποχής του, δεν αρκούνταν σε κάποιες χρήσιμες ηθικές υποδείξεις.

Ήθελαν, σώνει και καλά, να ερμηνεύσουν τον κόσμο! Τη δημιουργία του σύμπαντος, τη σύσταση της ύλης, τις συνεχείς αλλαγές στη ζωή μας, 

Κι ας μην είχαν τα αναγκαία επιστημονικά δεδομένα. Κι ας τους έλλειπαν ακόμη και τα στοιχειώδη εποπτικά μέσα. Αυτό και μόνο τους καθιστά α-σόφους. Κατά τη γνώμη μου βέβαια...

Ο Δημόκριτος διατύπωσε τη λεγόμενη "ατομική θεωρία". Κι η επίσημη εθνοκαβλική βιβλιογραφία προσπαθεί να μας την παρουσιάσει ως μεγάλη "επιστημονική ανακάλυψη"!

Μέγα λάθος!

Το 'χουμε πει και το ξαναλέμε: οι αρχαίοι δεν ήταν φυσικοί επιστήμονες αλλά φυσικοί φιλόσοφοι! Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές έννοιες.

Ο επιστήμονας παρατηρεί, κάνει υποθέσεις, τις οποίες επιβεβαιώνει (ή όχι) πειραματικά.

Ο φυσικός φιλόσοφος ναι μεν ξεκινάει κι αυτός από κάποιες εμπειρικές παρατηρήσεις, αλλά στη συνέχεια αφήνει ελεύθερη τη διαίσθηση και τη δημιουργική του φαντασία, δημιουργώντας "συστήματα" που δεν μπαίνει καν στον κόπο να επαληθεύει πειραματικά ή έστω ορθολογικά.

Την εποχή εκείνη σχεδόν ο κάθε μορφωμένος άνθρωπος, εκτός από ένα παχύ έντερο είχε και μια "φιλοσοφική κοσμοθεωρία" κι έβγαινε στη γύρα να βρει πρόθυμους οπαδούς...

Ο Δημόκριτος διατύπωσε την "ατομική" του θεωρία προσπαθώντας να συμβιβάσει τη διδασκαλία του Παρμενίδη και των Ελεατών φιλοσόφων με την εμπειρική πραγματικότητα.

Ο Παρμενίδης δίδασκε πως τα φαινόμενα απατούν. Πως τίποτα δεν κινείται και τίποτα δεν αλλάζει. Κι αυτό γιατί, κατά τη γνώμη του, δεν υπήρχε "κενό", δηλαδή ελεύθερος χώρος που να επιτρέπει την κίνηση.

Ο Λεύκιππος κι ο μαθητής του ο Δημόκριτος δίδασκαν πως "κενό" υπάρχει και πως αυτό τέμνει όλα τα όντα σε άπειρα, αόρατα και άτμητα κομμάτια, που τα ονόμασαν "άτομα"!

Με άλλα λόγια, η "ατομική θεωρία" του Δημόκριτου δεν είχε καμιά απολύτως επιστημονική διάσταση. Εντασσόταν, απλά, στη συνηθισμένη στην εποχή του τάση των φιλοσόφων να συνθέτουν τις αντίθετες απόψεις των προκατόχων τους...