Τι πρέπει να ξέρουμε για την Κατοχή (ΙΑ’ - Πόσο μοιάζει το 1944 με το 1981;)

51) Όπως προαναφέραμε η αντιστασιακή δράση ήταν για τους νέους επί Κατοχής γεγονός κομβικής σημασίας. Ασχέτως αν είχε ως αφετηρία της τον πατριωτισμό, το μίσος στον κατακτητή ή λειτουργούσε ως ψυχαγωγική διέξοδος. Ένα είναι το σίγουρο: μέσα απ’ την Αντίσταση αναδείχθηκαν νέες συλλογικότητες, νέες εμπειρίες, νέα πεδία παραγωγής νοήματος, νέοι τρόποι αντίληψης του εαυτού και κοινωνικοποίησης. Καταλύθηκαν οι παραδοσιακές εξουσιαστικές δομές (γονείς, δάσκαλοι, εργοδότες, κράτος) και δημιουργήθηκαν νέες ταυτότητες. Οι νέοι δεν ήταν πλέον "τα παιδιά των γονιών τους" ούτε απλά οι "μαθητές". Ήταν μέλη αντιστασιακών οργανώσεων.

52) Την περίοδο 1940-42 τα σχολεία και τα πανεπιστήμια υπολειτούργησαν. Έτσι, χιλιάδες νέοι αποκόπηκαν απ΄τη σχολική και φοιτητική ζωή. Βρήκαν χώρο και χρόνο να δημιουργήσουν τα δικά τους πεδία ελεύθερης δράσης. Περνούν απότομα στο πολιτικό προσκήνιο που ως τότε το μονοπωλούσαν οι γονείς τους. Οι αντιστασιακές οργανώσεις δεν είναι μόνο χώροι πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης. Ταυτόχρονα καλλιεργούν αρετές όπως συντροφικότητα, καθήκον, ευθύνη, ηρωισμό, αλληλεγγύη.

53) Η Ελλάδα και η Αθήνα απείχαν πολύ απ’ τα μεγάλα ανοιχτά πολεμικά μέτωπα. Οι δυνατότητες για αποτελεσματική ένοπλη αντίσταση ήταν περιορισμένες. Γι’ αυτό και οι βασικοί στόχοι των αντιστασιακών οργανώσεων ήταν κυρίως τρεις: 1) Να διατηρήσουν υψηλό το ηθικό του λαού, 2) να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες της ξένης κατοχής και 3) να δεσμεύσουν στη χώρα μας όσο το δυνατόν περισσότερες δυνάμεις του εχθρού ώστε να μην προωθηθούν κυρίως στο ανατολικό μέτωπο. Η τελευταία επιδίωξη πόνεσε περισσότερο τους αστούς πολιτικούς που ήθελαν μεν την τελική ήττα του Χίτλερ αλλά αφού προηγουμένως εκείνος θα είχε διαλύσει τη Σοβιετική Ένωση! Είναι ο βασικός λόγος που οι Έλληνες (και όχι μόνο) αστοί δεν συγχώρησαν ποτέ την αντιστασιακή δράση του ΕΑΜ και συνεχώς προσπαθούν να τη συκοφαντήσουν...

54) Το καλοκαίρι του 1944 όλα δείχνουν πως πλησιάζει η μέρα αποχώρησης των Γερμανών. Η κοινωνία ξεθαρρεύει και χιλιάδες σπεύδουν να ενταχθούν στο ΕΑΜ. Όλοι θέλουν να είναι με τον νικητή, τον ισχυρό, αυτόν που θα ελέγχει την πολιτική κατάσταση. Μεταξύ τους και πολλοί καιροσκόποι, μωροφιλόδοξοι, ακόμα και άτομα που δεν είχαν σχέση με την Αντίσταση ή είχαν εχθρική προδιάθεση με την αριστερή ιδεολογία. Ένα πλήθος γεμάτο ιδιοτέλεια, πάθος για εκδίκηση, με την ελπίδα συμμετοχής στη διαφαινόμενη νομή της εξουσίας. Οι μέρες εκείνες μοιάζουν πολύ με την περίοδο 1980-1981, που ξαφνικά η μισή Ελλάδα συνειδητοποίησε πως είναι "Αριστερή" και έσπευσε να ενταχθεί στις τοπικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ...