Γιατί είμαι (ή δεν είμαι) Μαρξιστής! (ΣΤ’ - Η πραγματικότητα είναι πεζή και αντιεπαναστατική!

Ενδιαφέρουσα είναι η θεωρία του Μαρξ περί "αλλοτριώσεως". Κάποιοι θεωρούν πως απ’ το σύνολο της μαρξιστικής φιλοσοφίας μόνο αυτό το "πακετάκι" διατηρεί την επικαιρότητά του.

Βλέπετε, εξακολουθούμε να νιώθουμε δυστυχισμένοι ακόμα κι όταν ευημερούμε. Είναι προφανές πως κάτι δεν κάνουμε σωστά, πως κάπου ενεργούμε ενάντια στον εαυτό μας...

Προσωπικά θεωρώ πως και στο θέμα της "αλλοτρίωσης" η μαρξιστική θεωρία είναι πάλι στενή και μονόπλευρη. Την απασχολεί κυρίως η αποξένωση του εργαζομένου απ’ το προϊόν της εργασίας του, η οποία, υποτίθεται, παίρνει αμπάριζα το σύνολο των ανθρώπινων σχέσεων.

Δεν είμαι κοινωνιολόγος, ψυχολόγος, ψυχαναλυτής. Αλλά δεν χρειάζονται όλ’ αυτά για να καταλάβεις πόσο περιορισμένη είναι η μαρξιστική οπτική. 

Γενικά, έχω την εντύπωση πως ο Μαρξ είχε σοβαρή αδυναμία να συλλάβει τις πολλές διαστάσεις της πραγματικότητας.

Η πραγματικότητα ήταν, και κυρίως είναι, ένας λαβύρινθος με χιλιάδες δωματιάκια. Και κάθε δωματιάκι έχει τη δική του πορτούλα. 

Ο Μαρξ βρήκε όντως ένα κλειδάκι. Όμως αυτό το κλειδάκι ανοίγει μόνο μία πορτούλα. Αλλά οι δογματικοί μαρξιστές έχουν την ψευδαίσθηση πως βρήκαν το κλειδί-πασπαρτού που μπορεί να ερμηνεύσει όλες τις πτυχές της πραγματικότητας. Γι’ αυτό και τους ακούς να κοτσάρουν σε κάθε τι μια δόση από μονοπώλια, μια από ιμπεριαλισμό, μια από ταξική πάλη  κ.λπ κ.λπ.

Ο Λένιν ήδη απ’ τις αρχές του 20ού αιώνα είχε αντιληφθεί πως η ζωντανή πραγματικότητα είχε ξεπεράσει σε πολλά σημεία τη μαρξιστική ιδεολογία. Ο καπιταλισμός εξελίχθηκε διαφορετικά απ’ ό,τι είχε προβλέψει ο Μαρξ. 

Η κοινωνική διαστρωμάτωση γινόταν όλο και πιο σύνθετη. Η μεσαία τάξη μεγάλωνε, ο συνδικαλισμός φλέρταρε περισσότερο με τις μεταρρυθμίσεις παρά με την επανάσταση, η Αριστερά διχαζόταν, η κατανάλωση έκανε λιγότερο ελκυστικές τις επαναστατικές ιδέες, ο ιμπεριαλισμός του κεφαλαίου έμπαινε στο παιχνίδι, τα ολιγοπώλια μοίραζαν τον κόσμο...

Γι’ αυτό και ο Λένιν, όταν απευθύνθηκε στις ευρύτερες μάζες, δεν προέβαλε θεωρητικά ιδανικά. Απλά φώναξε: Γη-Ψωμί-Ειρήνη. Δηλαδή ακριβώς αυτά που πράγματι ήθελε ο λαός.

Όχι κραυγαλέα οράματα για ιδανικές σοσιαλιστικές κοινωνίες. Τους έταξε μόνο την άμεση βελτίωση της ζωής τους, την ικανοποίηση συγκεκριμένων υλικών αναγκών.

Το λενινιστικό σύνθημα θυμίζει αρκετά το δικό μας γνωστό "Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία". Ένα σύνθημα ρεαλιστικό, πεζό, συντηρητικό, καθόλου επαναστατικό αλλά πολύ ανθρώπινο...