Ένας Έλληνας στα μοναστήρια της Ρωσίας (Θ' - Δεν μπορώ να συγκρατήσω τη γλώσσα μου...)

 

Περιδιαβαίνοντας σε κάποια γνωστά, αλλά κυρίως άγνωστα, ασκηταριά της ρούσικης γης διαπιστώνω πιο ξεκάθαρα τη μεγάλη διαφορά της θρησκείας και της θρησκευτικότητας. 

Οι αναχωρητές μοναχοί μάλλον απαξιώνουν τη θρησκεία και όλα της τα συστατικά: δόγματα, τελετουργίες, τυποποιημένης ηθικές συνταγές κ.λπ. 

Οι άνθρωποι αυτοί είναι μάλλον θιασώτες της θρησκευτικότητας. Στρέφονται προς τα μέσα. Φιλοσοφούν γενικά τη ζωή. Ο Θεός τους είναι πανταχού παρών. Μπορεί να πιστεύουν πως ο άνθρωπος επιζεί μετά τον σωματικό θάνατο, αλλά δεν συμβιβάζονται με την ιδέα ενός Θεού που ανταμείβει ή τιμωρεί τα δημιουργήματά του.

Κάποιος ασκητής με έξυπνα μάτια μού το διευκρινίζει: "Δεν κάνω ό,τι κάνω για να πάω στον παράδεισο ή για να αποφύγω την κόλαση. Το κάνω αποκλειστικά για να δώσω χαρά στον Ιησού, ή, έστω, για να μην το λυπήσω"!

Η θρησκευτικότητα είναι μια ιδιάζουσα ψυχολογική λειτουργία. Συγγενεύει στενά με τον μυστικισμό. Οι "μυστικοί" όλων των θρησκειών δεν ποθούν τα "αγαθά του παραδείσου". Αλλά τη μοναδική εμπειρία της ένωσής τους με τον Θεό. 

Περιφρονούν την πρακτική ευσέβεια, τα κούφια λόγια, τη βαρύγδουπη αγαπολογία, τα φιλοσοφικώς διατυπωμένα δόγματα, τον ορθολογισμό και τα λογικά επιχειρήματα.

Σε μια σπηλιά που έχει πρόχειρα διαμορφωθεί σε μικρό ασκητικό κελάκι, συναντώ έναν χαρούμενο άνθρωπο με τριμμένο ρασάκι. Κάνω σαν τους παλιούς περιφερόμενους προσκηνυτές. Ζητάω την ευχή του και μπαίνω αμέσως στο ψητό: "Πάτερ, πες μου μια κουβέντα πνευματική". 

Εκείνος με κοιτάει απ' την κορυφή ως τα νύχια. Ίσως φοβάται μην τον περιπαίζω. Διαπιστώνει την ειλικρινή μου πρόθεση και μου λέει:

"Έλεγξε τις σκέψεις σου, συγκράτησε τη γλώσσα σου, υπέταξε τα ένστικτά σου, να 'χεις έναν καλό λόγο για όλους και κάνε έργα που αντέχουν στο φως της ημέρας"...