Στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν κυρίως θρησκευτικές γιορτές. Αποτελούσαν ένα παγκόσμιο προσκύνημα στα ιερά κέντρα λατρείας του Δία, Απόλλωνα, Ποσειδώνα και των λοιπών θεών της εποχής.
Συνεπώς, τηρώντας την αρχαία παράδοση, φροντίζω να περιηγηθώ στα δύο βασικά θρησκευτικά κέντρα της Ιαπωνίας. Το Κυότο και τη Νάρα.
Η αρχαία εθνική θρησκεία των Γιαπωνέζων είναι ο Σιντοϊσμός. Η ηρωική λατρεία των προγόνων. Ο Γιαπωνέζος, έλεγαν, δεν έχει ανάγκη να προσεύχεται. Αρκεί που ζει πάνω στο χώμα της Ιαπωνίας.
Αλλά στην ιστορική πορεία η χώρα δέχθηκε πολλές επιρροές, φυσικά και θρησκευτικές. Πολύ πριν τον χριστιανισμό, ήρθε απ’ την Κίνα ο Κομφουκιανισμός κι ο Βουδισμός. Που η γιαπωνέζικη πνευματικότητα τους αφομοίωσε δημιουργικά, δίνοντάς τους ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο...
Πέλαγος ανεξερεύνητο η ψυχή του ανθρώπου. Δυσδιάκριτο και πολυδιάστατο το φαινόμενο της θρησκείας. Η Ανατολή, η μήτρα των περισσότερων θρησκειών, τυλίγεται στο μυστήριο του θρύλου, αναζητά την αλήθεια στην περισυλλογή και στην ενόραση. Κι όχι στη λογική έρευνα και στην απόδειξη.
Όλα στο σύμπαν είναι ένα. Κι ο άνθρωπος, αναπόσπαστο μέρος του σύμπαντος, πρέπει να εναρμονίζεται στον ρυθμό Εκείνου. Οι Ιάπωνες δεν ασχολούνται με θεωρητικές διδασκαλίες και δογματικά προβλήματα. Η σωτηρία πραγματοποιείται στη γη και γι’ αυτό δεν αρκεί μόνο μια ζωή.
Η ηθική τους δεν θεμελιώνεται σε έναν ηθικό Νόμο. Δεν υπάρχουν έννοιες όπως "εντολή", "αμαρτία" και "ενοχή". Η διάκριση ύλης και πνεύματος, καλού και κακού, δεν έχει θέση στη φιλοσοφία τους. Ο άνθρωπος γεννήθηκε καλός, αλλά οι επιθυμίες και ο εγωισμός εμποδίζουν τη λύτρωση.
Ο κόσμος της Ανατολής αγαπά την ασάφεια, τον υπαινιγμό, τα σύμβολα. Εδώ δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι διδασκαλίες περί υπερβατικού και προσωπικού θεού.
3 σχόλια:
Βλέπουν πιο "οργανικά" οι απωανατολίτες την πραγματικότητα. Η έννοια δημιουργία είναι έμφυτη μέσα στη φύση και στο σύμπαν. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει κάποιος δημιουργός έξω από το σύμπαν.
Από την άλλη μεριά στη δύση, από την αρχαία ελληνική σκέψη (προσωκρατικοί κ.λπ.) μέχρι τις αβρααμικές θρησκείες (εβραισμός, χριστιανισμός, μωαμεθανισμός), έχουν μια διαχρονική λαγνεία για την ανθρώπινη συνείδηση και διάνοια (και κατ' επέκταση το εγώ) και τον κοινωνικό/ηθικό νόμο που πρέπει να θεμελιώνεται σε κάποιες αταλάντευτες διασυμπαντικές αλήθειες (κοσμική δικαιοσύνη, ανώτατη διάνοια, θεός-δημιουργός και τα σχετικά). Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ο αρχιμπετόβλακας ο Καρτέσιος που έγραψε "σκέφτομαι άρα υπάρχω" και κατόπιν έσπευσε να αποδείξει ότι: άρα υπάρχει θεός! Και φυσικά οι δυτικοί τον λάτρεψαν για αυτό.
Θεμελιωδώς όλα λάθος τα έχει καταλάβει η δυτική διανόηση. Η λαγνεία για γνώση/επιστήμη και άρα απόλυτο έλεγχο της φύσης μέσω της τεχνολογίας σε συνδυασμό με τη θεοποίηση της συνείδησης και του εγώ σε ένα σύμπαν χωρίς συνείδηση (ασυνείδητο) τους έχει κάψει για τα καλά (συμπεριλαμβανομένου και τσιτάτων στοχαστών όπως ο Νίτσε). Όμως στο τάο και ζεν το σύμπαν είναι κενό όχι διότι είναι άδειο (ή μηδενιστικό), όπως ερμηνεύουν κάποιοι ηλιθιωδώς, αλλά είναι κενό διότι δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο γνώσης.
Το λένε κενό διότι δεν μπορείς να αποσπάσεις κάτι από αυτό και να το αναλύσεις χωρίς να χάσεις τα ουσιώδη. Και δεν μπορείς να το κάνεις αυτό διότι όλα αλληλεπιδρούν συνεχώς μεταξύ τους σε σημείο που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις και να ορίσεις με απόλυτη ακρίβεια απολύτως τίποτε. Το όλα είναι ένα του ζεν καμία σχέση δεν έχει με το "εν" της αρχαίας ελληνικής σκέψης, τον ενισμό, τον δυισμό, τον τριαδισμό. Αυτά είναι δυτικές μπαρούφες που προέρχονται από τις λανθασμένες αρχικές παραδοχές (θεμέλια) της δυτικής σκέψης και κοσμοθέασης.
Δες το Silence (2016) του Σκορσέζε, πολύ καλή και ψαγμένη δουλειά έκανε ο τύπος.
Τα αμερικανάκια έχουν βγάλει και μια πολύ καλή ταινία με διδάγματα ζεν, το Peaceful Warrior (2006) με τον Νικ Νόλτε. Τα διδάγματα του ζεν που έχουν ενσωματώσει στο δεύτερο μισό της ταινίας είναι τα περισσότερα που έχω πετύχει μέχρι τώρα σε ταινία.
Για το τί είναι ζεν και ποιος ο σκοπός του, τα εξηγεί όλα σταδιακά και με πληρότητα ο A. Watts στο "Ο δρόμος του ζεν". Για το τάο και γενικά την απωανατολίτικη κοσμοθέαση το "Άνθρωπος και Φύση" του ίδιου.
Απόσπασμα από επεισόδιο της σειράς Vikings:
https://www.youtube.com/watch?v=UsGdG2uxS04
πω, ρε φίλε.... διατριβή έγραψες
Μούγκα στη στρούγκα της ρωμιοδιανόησης!
Δημοσίευση σχολίου