Μεγάλοι καθημερινοί δάσκαλοι της ζωής μου (Β' - Ξεφλουδίζοντας το "κρεμμύδι της ζωής"!)

 

Tη γνώρισα επειδή χρειάστηκε τη βοήθειά μου. Μέσα στο 2020 είχε χάσει σχεδόν τα πάντα. Τον άντρα της, το διαμέρισμά της, τη δουλειά της. Και από πάνω βρέθηκε και χρεωμένη. Έμεινε σχεδόν στο τίποτα.

Κλείσαμε το ραντεβού τηλεφωνικά. Περίμενα να δω μια γυναίκα, τσακισμένη, απελπισμένη. Χωρίς ίχνος ελπίδας και ζωής. Και ως εκ θαύματος, ήταν εντελώς το αντίθετο. Μια θετική αύρα γέμισε το γραφείο μου. Το χαμόγελό της πλατύ και ο χαιρετισμός της εγκάρδιος.

Αφού συχητήσαμε τα πρακτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε, δεν ήταν δυνατόν να μην της ομολογήσω πως η θετική της στάση με εξέπληξε. Και μέσα σε λίγα λεπτά μου έδωσε το δικό της "μανιφέστο ζωής". Πολύ διαφορετικό απ' τα συνηθισμένα. Αλλά και πολύ διδακτικό.

Όταν τα έχασε όλα, μου είπε, βίωσε μια μαγική εμπειρία ελαφρότητας. Ένιωσε σα να πέταγε από πάνω της όλα τα βάρη που η ίδια αλλά και οι άλλοι είχαν φορτώσει τη ζωή της. 

Τότε ακριβώς συνειδητοποίησε πως ποτέ ως τότε δεν είχε νιώσει πραγματικά ελεύθερη. Απολάμβανε το να μην ξέρει τι θα κάνει αύριο. Την ενθουσίαζε η αίσθηση ότι απλά είναι εκεί, ζει μέρα με τη μέρα, χωρίς κάποιο σχέδιο και χωρίς να ανήκει κάπου, σε μια οικογένεια, σε μια εταιρεία, σε έναν επαγγελματικό σύλλογο.

Είδε την "αποτυχία" της σαν απάντηση σε ένα ερώτημα που δεν είχε θέσει ως τότε. Κατάλαβε πως η χαρά δεν προέρχεται απ' τις υλικές ανέσεις και την επίτευξη στόχων. Η χαρά αναδύεται μόνο όταν αισθανόμαστε ζωντανοί. Γεννιέται μέσα απ' την ανισορροπία.

Οι αποτυχίες και οι δοκιμασίες μάς φέρνουν μεγαλύτερη χαρά απ' την καθόλα μετρημένη και υπό έλεγχο ζωή. Κάθε σφαλιάρα που τρώμε στη ζωή αφαιρεί κι ένα φύλλο απ' το κρεμμύδι της ύπαρξής μας. Μας φέρνει πιο κοντά στον πραγματικό εαυτό μας. Και στο αυθεντικό νόημα της ζωής...

Αναμνήσεις απ' την "ελληνική νύχτα" (Β' - Μουνί ή φωνή?)

Θυμάμαι τα λεγόμενα "καλλιτεχνικά γραφεία" στα πέριξ της Ομόνοιας. Σατωβριάνδου-Σωκράτους-Μάρνη. Περισσότερο κέντρα σωματεμπορίας τα έλεγες. Κάτι απίθανοι τύποι, με σκοτεινό παρελθόν, ακόμα και παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές, είχαν βρει τον εύκολο τρόπο να πλουτίζουν. 

Οι "επιχειρηματίες της διασκέδασης" από την επαρχεία, τέως βοσκοί, χασάπηδες κ.λπ, κατέβαιναν στην Αθήνα να διαλέξουν "πράμα" και να "ελέγξουν τα κρέατα". Και στο μικρό γραφειάκι του ατζέντη άρχιζε η πασαρέλα. Οι φιλόδοξες αρτίστες περνούσαν μπροστά τους με σούπερ μίνι, έξω πλάτες, στην κοινή θέα όλα τα κάλη... όλα για να κλείσει η δουλίτσα. Οι περισσότεροι διάλεγαν μουνί κι όχι φωνή.

Όταν τα "κορίτσια" βρεθούν στην επαρχεία, εκεί αρχίζουν τα δύσκολα, ιδίως για τις πρωτόβγαλτες.  Οι βίζιτες είναι υποχρεωτικές. Οι "καλοί πελάτες" , αυτοί που αφήνουν πολλά λεφτά στο μαγαζί, δεν μπορεί να φύγουν ανικανοποίητοι. "Πλερώνουμε κύριε", ακούς να σου λένε. 

Κι όταν κάποιος πάει να μονοπωλήσει ένα γκομενάκι, οι άλλοι διαμαρτύρονται... " Ρε καραγκιόζη, μαλάκες είμαστε εμείς που περιμένουμε? Το πουλί μας θα παίζουμε?". 

Όταν κάνεις κονσομασιόν πρέπει να είσαι πάντα χαμογελαστή και αδίστακτη. Τα μπουκάλια πρέπει ν' αδειάζουν και μάλιστα πολύ γρήγορα. Και υπάρχουν χιλιάδες τρόποι να το πετύχεις. Ιδίως αν το 'θύμα" πάει τουαλέτα, το μπουκάλι θ' αδειάσει εν ριπή οφθαλμού. Οπότε πολλοί κρατιούνται να κατουρήσουν σπίτι τους! 

Η σωστή επαγγελματίας πρέπει να παραμυθιάζει τους πάντες. Να τους έχει στο περίμενε για να 'ρχονται κάθε βράδυ να τα ακουμπάνε. Φυσικά και θα πηδηχτεί. Αλλά αυτό πρέπει να το κάνει κρυφά ή να το καθυστερήσει όσο μπορεί. Γιατί άπαξ και πηδηχτεί χάνεται η αίγλη της στο κεφάλι του επαρχιώτη. Εκεί αξία έχει να σε πηδήξει κάποιος πρώτος. Μετά δεν έχει γούστο η φάση... 

Κάθε μια πρέπει να έχει τουλάχιστον πέντε καψούρια με την πάρτη της. Δηλαδή πέντε θύματα που προορίζονται για μεγάλο άρμεγμα. Αλλά το να παίζεις σε πολλά ταμπλό, να δίνεις αβέρτα υποσχέσεις αριστερά και δεξιά, έχει το ρίσκο του. Πολλοί παρεξηγούνται και ορισμένοι είναι ζόρικοι. Πολλές κοπέλες έχουν μαχαιρωθεί, ξυλοκοπηθεί ή βιαστεί. 

Ο μετρ του μαγαζιού, που ξέρει καλά τον ντόπιο πληθυσμό, αποφασίζει ποια θα ρίξει σε ποιον. Τα τεκνά είναι συνήθως άφραγκα και δεν έχουν τύχη. Αντίθετα με κάτι πιασμένους γερομπισμπίκηδες. "Ο άνθρωπος είναι πακέτο", λέει ο μετρ και εννοεί πως έχει γερό πορτοφόλι. Το μουνάκι θα του την πέσει αμέσως κι αυτός θα φουσκώσει από περηφάνια. Θα τη βγάλει την άλλη μέρα και βόλτα στην πλατεία για καφέ ή φαγητό. Έτσι, για να την επιδείξει. "Το μουνί αυτό είναι δικό μου. Σας την έφερα μπαγάσηδες. Εγώ είμαι ο μάγκας ο δυνατός"... 

Διευκρινίζω βέβαια πως όλ' αυτά αφορούσαν τη δεκαετία του '80, βαριά '90...

Μεγάλοι καθημερινοί δάσκαλοι της ζωής μου (Α' - Βρες τον σπόρο του καλού στην αναποδιά!)

 

Ύστερα από 28 χρόνια στο κουρμπέτι, ήρθε η ώρα να κάνω κι εγώ τη μεγάλη γκέλα στην επαγγελματική μου καριέρα. Μιλάμε τώρα για ένα τραγικό λάθος, που σε καμία δεν συγχωρείται για την εμπειρία και την καπατσωσύνη μου. 

Και συνέβη εις βάρος του καλύτερου, μεγαλύτερου και φανατικότερου πελάτη μου!

Ο τύπος αυτός είναι επιχειρηματίας αυτοδημιούργητος, γύρω στα 60, απόλυτα κωλοπετσωμένος, που δεν μασάει ούτε κωλώνει πουθενά. Πραγματικός οδοστρωτήρας. Και πολύ λεφτάς. Και ταυτόχρονα κουβαρντάς και ανοιχτόμυαλος.

Δεν προσπάθησα να κουκουλώσω τη μαλακία μου. Αμέσως του τηλεφώνησα και κλείσαμε ραντεβού σπίτι του. Είμαι απ' τους ελάχιστους που έχω το ελεύθερο να τον επισκέπτομαι στο μικρό εξωχικό παλατάκι του.

Κάτσαμε στο σαλόνι, βάλαμε ποτάκια και μπήκα αμέσως στο ψητό. Άρχισα να του εξηγώ πώς και πόσο θάλασσα τα έκανα. Μιλάμε για ζημιά πολλών μηδενικών! 

Εκείνος όση ώρα μιλούσα κάπνιζε το πουράκι του και κάπου-κάπου έκανε σύντομες διευκρινιστικές ερωτήσεις. Όταν τλελειωσα έπεσε σιωπή. Φυσικά περίμενα να πέσει και το τσεκούρι. Η επαγγελματική μου καριέρα κινδύνευε. Γιατί σίγουρα θα μαθευόταν ευρύτερα το λάθος μου κι η φήμη μου θα καταρακωνόταν.

Μείναμε έτσι αμίλητοι για κανά δεκάλεπτο. Ο τυπάς ξαφνικά σβήνει το πούρο, με κοιτάζει κατευθείαν στα μάτια και λέει... "Υπέροχη εξέλιξη Ψόνθο"!

Μένω παυλόπουλος. Εδώ μπορεί να έχασε και μύρια ο άνθρωπος και το λέει "υπέροχη εξέλιξη"? Μήπως είχε τρελαθεί εντελώς?

Αλλά εκείνος το επανέλαβε πιο αποφασιστικά. "Είναι πραγματικά υπέροχη εξέλιψη Ψόνθο. Άσε με να σου εξηγήσω"! 

Εγώ ήμουν τόσο σοκαρισμένος που σχεδόν έχασα τη μιλιά μου.

Ο μάγκας το κατάλαβε και έβαλε τα γέλια. "Όση ώρα σε άκουγα", μου λέει, "σκεφτόμουν πώς αυτή τη μεγάλη μαλακία μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε και να βγάλουμε και κέρδος από πάνω!". 

Κι όντως, άρχισε να μου εξηγεί λεπτομερώς τις κινήσεις που έπρεπε να κάνουμε για να φέρουμε τούμπα την κατάσταση.

Ας είναι καλά ο άνθρωπος. Μου έδωσε ένα απ' τα καλύτερα μαθήματα στη ζωή μου. Αν γίνει η στραβή, δεν έχει νόημα να θυμώνεις, να απελπίζεσαι ή να ξεσπάς στους άλλους. Απλά, ψάξε βρες τον σπόρο του καλού μέσα στην αναποδιά.

"Φιλοσοφικό ημερολόγιο κλεισούρας"! (KΗ’ - O φιλόσοφος που έβαλε τα γυαλιά στον Ιησού!)

 

Κάπου στα Ευαγγέλια διαβάζουμε μια παρότρυνση του Ιησού όταν απαντάμε να μην πολυλογούμε, να μην αρχίζουμε τις σοφιστίες και να μην ρίχνουμε την μπάλα στην εξέδρα, αλλά να απαντάμε με ένα απλό "ναι" ή "όχι"!
Υποτίθεται πως αυτή η εντολή αποβλέπει στο να μας απομακρύνει απ' την πονηριά και την υποκρισία και να μας εθίσει στην ευθύτητα, στην ειλικρίνεια και στην ντομπροσύνη.
Προσωπικά έχω πολλές αμφιβολίες αν τη φράση αυτή την είπε όντως ο Ιησούς ή την πρόσθεσαν πολύ αργότερα αυτοί που επεξεργάστηκαν και έδωσαν την τελική μορφή στα Ευαγγέλια όπως σώζονται μέχρι σήμερα. 

Γιατί ο Ιησούς, όταν προσπαθούσαν να τον παγιδεύσουν με ερωτήσεις οι Γραμματείς, Φαρισαίοι και Σαδουκαίοι, κάθε άλλο παρά απαντούσε με ένα "ναι" ή όχι". Αντίθετα, σαν κανονικός Μαραντόνα, έκανε του κόσμου τις ντρίπλες για να αποφύγει τον σκόπελο. Αλλά κι όταν ο Πιλάτος τον ρώτησε αν όντως είναι Βασιλιάς των Ιουδαίων, δεν απάντησε μονολέκτικά με "ναι" ή "όχι", αλλά με τη φράση "συ είπας"!
Κακά τα ψέματα. Η ζωή και η πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή ώστε να μας καλύπτει μια απάντηση με "ναι" ή "όχι". Αυτό το γνώριζαν οι άνθρωποι πολλούς αιώνες πριν τον Ιησού. Και κάτι τέτοια ζητήματα τα είχαν λύσει. Άσχετο αν το αγνοούσαν οι τελικοί σντάκτες των Ευαγγελιών.
Στις φιλοσοφικές και ρητορικές σχολές της αρχαίας Αθήνας κάτι τέτοια ζητήματα ήταν "ψωμοτύρι". Π.χ. γύρω στο 300 π.Χ. ένας πονηρός είχε ρωτήσει τον Μενέδημο αν ήταν αλήθεια πως την προηγούμενη μέρα είχε πάψει να δέρνει τον πατέρα του. Και τον δέσμευσε να απαντήσει μόνο με "ναι" ή "όχι".
Αλλά ο Μενέδημος ήταν γατόνι και αμέσως κατάλαβε την παγίδα. Πως είτε απαντούσε "ναι" είτε "όχι" θα ήταν χαμένος. Γιατί αν έλεγε "ναι", θα ομολογούσε πως όντως ως τότε έδερνε τον πατέρα του. Κι αν απαντούσε "όχι" ήταν σα να έλεγε πως εξακολουθεί να τον δέρνει!
Οπότε, αρνήθηκε να παίξει το παιχνίδι του συνομιλητή του και να πέσει στην καλοστημένη παγίδα. Δεν απάντησε με "ναι" ή "όχι", αλλά τον αποστόμωσε λέγοντας πως "ούτε τον έδερνα, ούτε έπαψα να τον δέρνω"! Κι έτσι τον έστειλε για τσάι...
Στο μεταξύ το ένα λοκ-ντάουν διαδέχεται το άλλο. Έχουμε πράγματι κουραστεί. Κυρίως ψυχολογικά. Κι εγώ βαρέθηκα να κρατάω "Φιλοσοφικό ημερολόγιο κλεισούρας" δυο μήνες τώρα και πάμε και για τρίτο. Οπότε αποφάσισα ν' αλλάξω θεματολογία...

"Φιλοσοφικό ημερολόγιο κλεισούρας"! (KΖ’ - Οι τελευταίοι Σοφοί της Αθήνας!)

 

Μου φαίνεται πως λάλησα κανονικά. Αρχίζει να μου πέφτει βαρύ το λοκ-ντάουν. Έφτασα σε τέτοιο σημείο που μόλις χθες άρχισα να διαβάζω ένα απ' τα πιο "βαριά" και δυσνόητα φιλοσοφικά βιβλία όλων των εποχών. Έχει τίτλο "Απορίαι και λύσεις περί των πρώτων αρχών". 

Το έγραψε ο Δαμάσκιος του ήταν ο τελευταίος διευθυντής-σχολάρχης της Πλατωνικής Ακαδημίας Αθηνών. Αυτός τη διοικούσε το 529 μ.Χ. όταν ο Ιουστινιανός εξέδοσε το διάταγμα που έβαζε λουκέτο στην ιστορική αυτή σχολή που λειτουργούσε απ' το 387 π.Χ. και την είχε ιδρύσει ο Πλάτωνας.

Η Πλατωνική Σχολή στα 900 περίπου χρόνια της αδιάκοπης λειτουργίας της πέρασε από πολλές φάσεις. Περίπου 100 χρόνια μετά τον θάνατο του Πλάτωνα έγινε "σκεπτικιστική", αργότερα "εκλεκτική" και στο τέλος "νεοπλατωνική". Η έδρα της είχε προ πολλού μεταφερθεί απ' την Ακαδημία σε άλλα σημεία της Αθήνας. Με τελευταίο κάτω απ' την Ακρόπολη, μάλλον κοντά στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου.

Ο καημένος ο Δαμάσκιος έζησε σε άγριες εποχές. Ο χριστιανισμός είχε πλέον απόλυτα κυριαρχήσει σε όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η εθνική λατρεία είχε απαγορευτεί, οι αρχαίοι ναοί είχαν καταστραφεί ή εγκαταληφθεί και η φιλοσοφική σκέψη είχε παρακμάσει. 

Ο ανατολίτικος μυστικισμός και η αντιορθολογική μεταφυσική είχαν διαυρώσει τη φιλοσοφική σκέψη. Δύσκολα ξεχώριζες τον φιλόσοφο απ' τον μάγο ή τον τσαρλατάνο αστρολόγο.

Αλλά ο Δαμάσκιος έδωσε τον δικό του αγώνα να διακόψει αυτή την παρακμή. Λένε πως παρήγαγε και πρωτότυπη φιλοσοφική σκέψη. Αυτό δεν μπόρεσα ακόμα να το διακρίνω. Αλλά σίγουρα προσπάθησε να ανασυνθέσει την επιστημονική ανάλυση, τη φιλοσοφική ερμηνεία και τη θεολογική προοπτική.

Ίσως αυτή η προσπάθεια ανανέωσης της αρχαίας φιλοσοφίας θορύβησε τους Χριστιανούς. Δεν έχουμε σχετική πληροφορία, αλλά πιστεύω πως ο χριστιανός επίσκοπος Αθηνών έκανε επίσημη καταγγελία της Σχολής και ενεργοποίησε τη διαδικασία έκδοσης του αυτοκρατορικού διατάγματος το 529 μ.Χ. Δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί επί δύο σχεδόν αιώνες οι αυτοκράτορες ανέχονταν τη λειτουργία της Σχολής και ξαφνικά αποφάσισαν να την κλείσουν.

Πάντως ο Δαμάσκιος με άλλους έξι φιλοσόφους-καθηγητές της Σχολής κατέφυγε στην αυλή του Πέρση Βασιλιά. Τραγική ειρωνεία. Οι τελευταίοι Αθηναίοι φιλόσοφοι ζήτησαν προστασία στον μεγάλο εχθρό της πόλης τους. Αλλά η Περσία ήταν τότε ο τόπος που κατέφευγαν οι διωκόμενοι απ' το ρωμαϊκό κράτος. Εκεί είχαν βρει άσυλο και οι χριστιανοί-Νεστοριανοί που δεν είχαν δεχθεί τα επίσημα-κρατικά θρησκευτικά δόγματα.

Όμως ούτε στη Κτησιφώντα μπόρεσαν να στεριώσουν οι επτά τελευταίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Γιατί δεν βρήκαν κάποιον χαρισματικό βασιλιά, όπως ήταν ο αρχαίος Κύρος ή ο πιο πρόσφατος Χοσρόης. Γρήγορα νοστάλγησαν τα πλατάνια και τα ιερά άλση της Αθήνας. 

Ο Μεγάλος Βασιλέας τούς έδωσε την άδεια να επιστρέψουν. Και φρόντισε να τους προστατεύσει με μια Διεθνή, θα λέγαμε σήμερα, Σύμβαση. Το 533 μ.Χ. υπέγραψε Συνθήκη Ειρήνης με τον Ιουστινιανό, και με ειδικό όρο οι επτά σοφοί μπόρεσαν να επιστρέψουν με ασφάλεια στην πατριδα τους.

Βολτούλα στα κλεισμένα στέκια μου... (Β')

 

Βολτούλα στα κλεισμένα στέκια μου... (Α')