Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (12) - Η φιλοσοφία είναι ένα "παιχνίδι" που στο τέλος θα νικήσουν οι Σοφιστές!

Οι Αβδηρίτες δεν είχαν και πολύ καλή φήμη. Κι ας πρόσφεραν στην ανθρωπότητα σπουδαίους άντρες, όπως ο Δημόκριτος κι ο Πρωταγόρας.
Μιας και θυμηθήκαμε τον Πρωταγόρα, ας πούμε δυο λόγια για τους σοφιστές. 
Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε και πολύ καλή ιδέα γι’ αυτούς. Φρόντισαν να τους συκοφαντήσουν οι πλατωνιστές κι οι χριστιανοί, χέρι-χέρι με την ιδεαλιστική μας παιδεία που λοβοτόμησε γενιές και γενιές νεο-"ελλήνων"...
Βέβαια, οι σοφιστές ήταν λογιών-λογιών και σίγουρα δεν μπορούμε να τους βάλουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι.
Ένα όμως είναι σίγουρο: η σοφιστική ήταν γνήσιο τέκνο της αθηναϊκής δημοκρατίας. Γι’ αυτό και δέχθηκε τόσο λυσσαλέα επίθεση απ’ τους αριστοκρατικούς κύκλους του Σωκράτη και του Πλάτωνα. 
Ιδίως ο τελευταίος παραποιεί συνειδητά και γελοιοποιεί τις απόψεις των σοφιστών. Ειρωνεύεται το βαρύγδουπο ύφος και το στόμφο τους, τους παρουσιάζει σαν μανιακούς και κομπλεξικούς.
Με τη συμβολή και της σχολικής παιδείας μας, οι περισσότεροι θεωρούμε τους σοφιστές ως απατεωνίσκους, που κάνουν το άσπρο μαύρο και συσκοτίζουν την αλήθεια για ιδιοτελείς σκοπούς.
Όλ’ αυτά είναι αβάσιμα.
Οι σοφιστές ήταν αγνωστικιστές, απομυθοποίησαν τη θρησκεία, δίδασκαν τον ορθολογισμό και τη σχετικότητα. Γι’ αυτούς δεν υπήρχαν βεβαιότητες και καμιά εγγύηση της αλήθειας. Δεν υπήρχε καν "γνώση". Μόνο "γνώμη"!
Δεν δίδασκαν ούτε το ψεύδος ούτε την εξαπάτηση.
Καλλιεργούσαν τη ρητορική ως μέσο για την επικράτηση της επωφελέστερης για την πολιτεία άποψης. Γνώριζαν πως σε μια πόλη όπως η Αθήνα μια γνώμη για να υπερισχύσει δεν αρκούσε να είναι σωστή και χρήσιμη αλλά έπρεπε να διατυπωθεί με τρόπο δελεαστικό και πειστικό.
Η ηθική των σοφιστών ήταν πραγματιστική και ατομοκεντρική. Δεν θεμελιωνόταν σε υπερφυσικές και μεταφυσικές δοξασίες.
Οι θεωρίες του Σωκράτη και του Πλάτωνα τους φαίνονταν (και ήταν!) γελοίες. Θεμελιώνονταν στα σαθρά θεμέλια της δημιουργικής τους φαντασίας. Άκουγαν "δαιμόνια" να τους μιλούν, πίστευαν σε ψυχές και πνεύματα, φαντασιώνονταν "ιδέες" και κόσμους νοητούς-υπερβατικούς...
Η φράση του Πρωταγόρα "ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πραγμάτων" μού φαίνεται αινιγματική και διφορούμενη.
Μπορεί να σημαίνει πως ο άνθρωπος αποφασίζει τι πραγματικά αξίζει και τι όχι. Ποιον δρόμο θ’ ακολουθήσει, μαζί με ποιους και για ποιο σκοπό.
Μπορεί και να σημαίνει πως για τα πάντα κριτήριο είναι ο άνθρωπος. 
Κάθε ζώο έχει τη δική του άποψη για το περιβάλλον του. Αν ρωτήσεις ένα βατράχι "τι είναι σύμπαν;", θα σου απαντήσει "μια λιμνούλα με νούφαρα"!
Μήπως, κατ’ αναλογία, είναι εντελώς υποκειμενικές και άστοχες οι απόψεις των ανθρώπων για το φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον;

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

Είναι σκληρή του μούτσου η ζωή - Ναυτικές ιστορίες (Γ’)

Η μυρωδιά του λιμανιού δε μοιάζει με καμιά άλλη.
Δεν είν' η μυρωδιά της θάλασσας, είν' η μυρωδιά του ταξιδιού.
Το λιμάνι κουβαλάει τις μυρωδιές όλης της γης.
Το καράβι μοιάζει λίγο με τη φυλακή και το στρατό. Έξω η ζωή τρέχει. Εκεί μέσα κολλάει. Αναμασάς τα ίδια και τα ίδια. 
Η νύχτα έκανε σα να τον κορόιδευε.
"Η νύχτα είν' σαν τη γυναίκα", σκέφτηκε. "πατάς και δεν ξέρεις που βρίσκεσαι"...
Παντρεύτηκε τη Βιβή ένα μήνα πριν μπαρκάρει. 
Θυμάται ακόμα εκείνο το δειλινό που της έκανε πρόταση γάμου στη Ζέα.
"Αν μου το προτείνεις κι αύριο χωρίς να 'χεις καπνίσει, θα δεχτώ", του 'χε απαντήσει.
Αλλά κείνος το 'χε πάρει απόφαση να νοικοκυρευτεί. Κι ας ήξερε πως θα του λείψουν τα κορίτσια της Τρούμπας με τα φανταχτερά φορέματα, το διαπεραστικό γέλιο, τη μελαγχολία και την αλητεία στο βλέμμα.
Απόψε είχε νυχτερινή βάρδια αλλά ευτυχώς ήρθε να του κάνει παρέα ο Γιάννης. Η γυναίκα του τον είχε κερατώσει και πήρε απόφαση να μην ξαναγυρίσει Ελλάδα. Θα έμενε μόνιμα στη Βραζιλία. Πολλοί το 'χαν κάνει...
Ο Γιάννης ήταν άνθρωπος διαβασμένος και το φιλοσόφησε, κι ας του χε πέσει βαριά η κεραμίδα.
"Κι οι γυναίκες άνθρωποι είναι", έλεγε. "Τις έμαθαν κι αυτές οι μανάδες τους να λένε συνέχεια ψέματα. Να υποκρίνονται. Από μικρούς μας μαθαίνουν πως άβυσσος χωρίζει τα δυο φύλα. Πόσες και πόσες γυναίκες δεν βλέπουν τον άντρα τους σαν εχθρό τους? Πόσες δεν μπούχτισαν απ' το ρόλο της καλής νοικοκυράς και θέλουν έστω και για λίγο να ζήσουν την παιχνιδιάρικη κι ανέμελη ζωή της ερωμένης? Δεν είμαστε μόνο εμείς που θέλουμε επιβεβαίωση κολλητέ. Κι οι γυναίκες ψοφάνε να αισθανθούν ποθητές, πως έχουν ακόμα πέραση, πως μπορούν να σαγηνέψουν τ' αρσενικά. Κι οι γυναίκες γουστάρουν να κοκορεύονται στις φίλες τους για τα ερωτικά τους παραστρατήματα"...
Ο καπετάνιος τους ενημέρωσε πως μια μεγάλη παραγγελία ματαιώθηκε και πως θα γύριζαν στον Περαία ένα μήνα πριν το κανονισμένο.
"Ωραία, θα κάνω έκπληξη στη Βιβή", σκέφτηκε ο μούτσος.
Ο Γιάννης τον φρέναρε. "Φίλε, είναι νόμος! Να ειδοποιείς τη γυναίκα σου όταν γυρίζεις. Γιατί αν την πιάσεις στα τέσσερα μπορεί να κάνεις φονικό"!
Δε τον άκουσε...
Καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη.
Η απολογία του ήταν μια απ' τις πιο σύντομες στο κακουργιοδικείο:
"Οι πουτάνες! Για ένα πήδημα στέλνουν τον κόσμο στη φυλακή!
Ευτυχώς ξέρουν και κρύβονται αλλιώς δεν θα χωρούσαν οι φυλακές...
Οι πουτάνες! Πρώτα κάνουν τη ζημιά και μετά πέφτουν στα πόδια σου να τις σχωρέσεις"...

Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (11) - Δεν ξεκολλάω απ' τ' Άβδυρα! Εδώ ανακάλυψα το φιλόσοφο-εαυτό μου...

Ο Δημόκριτος είχε εμμονή με το μέτρο!
Ούτε να στερείσαι, έλεγε, ούτε και να κυνηγάς την υπεραφθονία.
Αρκέσου σε όσα έχεις. Μη ζηλεύεις τους άλλους.
Δεν είναι καλό ούτε κι η απόλυτη εγκράτεια. Απόλαυσε και την ηδονή με ρέγουλο.
Τήρησε το νόμο του μέτρου ακόμα και στη μάθηση: μην προσπαθείς να τα γνωρίσεις όλα...
Ως εδώ ο Δημόκριτος μού είναι πολύ συμπαθής. Και νομίζω πως λίγο-πολύ τηρώ τις συμβουλές του.
Αλλά ο φίλος μας, όπως κι οι περισσότεροι φιλόσοφοι της εποχής του, δεν αρκούνταν σε κάποιες χρήσιμες ηθικές υποδείξεις.
Ήθελαν, σώνει και καλά, να ερμηνεύσουν τον κόσμο! Τη δημιουργία του σύμπαντος, τη σύσταση της ύλης, τις συνεχείς αλλαγές στη ζωή μας, 
Κι ας μην είχαν τα αναγκαία επιστημονικά δεδομένα. Κι ας τους έλλειπαν ακόμη και τα στοιχειώδη εποπτικά μέσα. Αυτό και μόνο τους καθιστά α-σόφους. Κατά τη γνώμη μου βέβαια...
Ο Δημόκριτος διατύπωσε τη λεγόμενη "ατομική θεωρία". Κι η επίσημη εθνοκαβλική βιβλιογραφία προσπαθεί να μας την παρουσιάσει ως μεγάλη "επιστημονική ανακάλυψη"!
Μέγα λάθος!
Το 'χουμε πει και το ξαναλέμε: οι αρχαίοι δεν ήταν φυσικοί επιστήμονες αλλά φυσικοί φιλόσοφοι! Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές έννοιες.
Ο επιστήμονας παρατηρεί, κάνει υποθέσεις, τις οποίες επιβεβαιώνει (ή όχι) πειραματικά.
Ο φυσικός φιλόσοφος ναι μεν ξεκινάει κι αυτός από κάποιες εμπειρικές παρατηρήσεις, αλλά στη συνέχεια αφήνει ελεύθερη τη διαίσθηση και τη δημιουργική του φαντασία, δημιουργώντας "συστήματα" που δεν μπαίνει καν στον κόπο να επαληθεύει πειραματικά ή έστω ορθολογικά.
Την εποχή εκείνη σχεδόν ο κάθε μορφωμένος άνθρωπος, εκτός από ένα παχύ έντερο είχε και μια "φιλοσοφική κοσμοθεωρία" κι έβγαινε στη γύρα να βρει πρόθυμους οπαδούς...
Ο Δημόκριτος διατύπωσε την "ατομική" του θεωρία προσπαθώντας να συμβιβάσει τη διδασκαλία του Παρμενίδη και των Ελεατών φιλοσόφων με την εμπειρική πραγματικότητα.
Ο Παρμενίδης δίδασκε πως τα φαινόμενα απατούν. Πως τίποτα δεν κινείται και τίποτα δεν αλλάζει. Κι αυτό γιατί, κατά τη γνώμη του, δεν υπήρχε "κενό", δηλαδή ελεύθερος χώρος που να επιτρέπει την κίνηση.
Ο Λεύκιππος κι ο μαθητής του ο Δημόκριτος δίδασκαν πως "κενό" υπάρχει και πως αυτό τέμνει όλα τα όντα σε άπειρα, αόρατα και άτμητα κομμάτια, που τα ονόμασαν "άτομα"!
Με άλλα λόγια, η "ατομική θεωρία" του Δημόκριτου δεν είχε καμιά απολύτως επιστημονική διάσταση. Εντασσόταν, απλά, στη συνηθισμένη στην εποχή του τάση των φιλοσόφων να συνθέτουν τις αντίθετες απόψεις των προκατόχων τους...

Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

Αυτοψυχανάλυση (Γ’) - Θέλω να χωρίζω!

Με πλευρίζει μια πόρνη.
Της αρνούμαι!
"Ποτέ μου δεν έχω πληρώσει για να κάνω σεξ", της λέω.
"Νομίζεις!", μου απαντάει...

Προσπαθώ να φανταστώ την τέλεια γυναίκα.
Καλόβολος χαρακτήρας σ' ένα πανέμορφο σώμα.
Εγκαταλείπω την προσπάθεια.
Η τελειότητα με απωθεί...

Καμιά φορά ονειρεύομαι μια γυναίκα
δυναμική κι απρόσιτη.
Την πολιορκώ επίμονα.
Όταν στο τέλος ενδίδει,
την απομυθοποιώ και την παρατάω...

Από παιδί η ευτυχία μ' ενοχοποιούσε.
Δεν με συγκινούσε η πριγκίπισσα των παραμυθιών.
Πάντα ερωτευόμουν την κακιά μάγισσα,
την ωραία, επιβλητική, άσπλαχνη και υπερόπτρια...

Πού άραγε βρίσκεται η ομορφιά της ζωής?
Στις αιθέριες μυθοπλασίες
ή στη γκρίζα πραγματικότητα?
Μόλις γνώρισα μια υπέροχη γυναίκα!
Προφανώς είναι στη φαντασία μου.
Αλλά δεν μπορεί να τα 'χει κανείς όλα...

Γνώρισα γυναίκες στο φέισ-μπουκ
ώσπου ήρθε η προσγειωμένη στιγμή
του πρώτου ραντεβού.
Η "ποιήτρια 30 ετών" κοντεύει τα 60.
Κι η "φοιτήτρια που λατρεύει τον Μπαχ"
μου θυμίζει Ζουγκλάκο...

Σηκώνω τους ώμους
σα μου μιλούν για το μέλλον.
Το μυστικό μου κρύβεται στο παρελθόν.
Μ' έχουν στοιχειώσει οι αναμνήσεις
κάποιων σαγηνευτικών ερωτικών σχέσεων.
Αρνούμαι να δεσμευτώ με γυναίκες
ισορροπημένες και γήινες.
Οι σκιές του παρελθόντος
σκοτεινιάζουν το παρόν.
Με στέλνουν πίσω στη μοναξιά μου...

Ο χρόνος κυλάει, οι σχέσεις φθείρονται,
ο έρωτας διαβρώνεται,
τσακίζεται πάνω στον ύφαλο της καθημερινότητας.
Μετά από μια μακροχρόνια σχέση διαπιστώνεις
πως η γυναίκα που κάποτε αγάπησες
δεν υπάρχει πλέον!
Μια άλλη, εντελώς διαφορετική, πήρε τη θέση της...

Όσο περνάει ο καιρός
όλα πάνε κατά διαόλου!
Ο μόνος που υπάρχει
είναι ο έρωτας δίχως ανταπόκριση.
Μόνο αυτός δεν σε εγκαταλείπει ποτέ!
Γι' αυτό κι εγώ
δεν θέλω να παντρευτώ!
Θέλω μόνο να χωρίζω...

Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (10) - Στα Άβδηρα τη βγάζω με μια φέτα καρπούζι τη μέρα...

Κοντά στην Ξάνθη, στις εκβολές του ποταμού Νέστου, αντικρίζω τον αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων.
Από δω κατάγονταν ο Πρωταγόρας κι ο Δημόκριτος.
Αν κι είμαι θαυμαστής των σοφιστών, απόψε η σκέψη μου κόλλησε στο Δημόκριτο.
Ήταν πλουσιόπαιδο αλλά κι ανήσυχο πνεύμα.
Την πατρική του περιουσία τη σπατάλησε, αλλά όχι στις γυναίκες και στα γλέντια. Το 'ριξε στα επιμορφωτικά ταξίδια! Αιθιοπία, Αίγυπτος, Βαβυλώνα, Περσία...
Κι εγώ κατά την Ασία κινάω, οπότε αισθάνομαι πως ακολουθώ λίγο τα χνάρια του...
Έχω ένα ακόμη κοινό με το Δημόκριτο: πέρασε κι εκείνος απ' την Αθήνα, αλλά παραδόξως κανένας δεν του 'δωσε σημασία.
Εγώ τα πάω ακόμα χειρότερα! Ζω στην Αθήνα 35 χρόνια και δεν προκάλεσα κανενός (και καμιάς, αλλά αυτό είν' ένα άλλο θέμα) το ενδιαφέρον...
Όλοι ξέρουμε το Δημόκριτο για την "ατομική" του θεωρία. Αλλά πολλοί λίγοι ξέρουν πως ο αρχαίος φίλος μας είχε αναπτύξει μια ολόκληρη ηθική φιλοσοφία.
Σκοπός της ζωής του ανθρώπου, έλεγε, είναι η ισορροπία, η ευτυχία, το γέλιο! 
Ο ίδιος προσπαθούσε να 'ναι πάντα με το χαμόγελο στα χείλη! Γι' αυτό και του κόλλησαν το παρατσούκλι "γελαδερός"!
Καμιά σχέση με τη χριστιανική διδασκαλία που μας προτρέπει σε διαρκή κλάψα για τις αμαρτίες μας, σε συνεχές πένθος, μνήμη θανάτου κι άλλες μαζοχιστικές αηδίες!. Ίσως γι' αυτό κι οι Χριστιανοί έκαιγαν τα βιβλία του, κι όχι γιατί τους ενοχλούσε δήθεν ο "υλισμός" του...
Το ύψιστο, λοιπόν, ιδεώδες του Δημόκριτου ήταν η ευτυχία κι η ευδαιμονία. Που όμως δεν είχε καμιά σχέση με τις υλικές απολαύσεις.
Όποιος κυνηγάει τις ηδονές, τα πλούτη και τη δόξα, έλεγε, χάνει το μέτρο, φεύγει το χαμόγελο απ' τα χείλη του, ζει στην αγωνία και στο άγχος, είναι δυστυχισμένος...
Ο Δημόκριτος μάς δίνει δυο πολύτιμες συμβουλές: α) να μοχθούμε μόνο για τα αναγκαία, και β) τα αναγκαία είναι ελάχιστα!
Συμφωνώ απολύτως!
Έβλεπα πριν λίγους μήνες τους ανθρώπους να αγχώνονται για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. 
'Ενιωθαν δυστυχισμένοι που δεν είχαν λεφτά να ταξιδέψουν σε μέρη εξωτικά, να κλείσουν δωμάτια σε ακριβά ξενοδοχεία, να τις περάσουν σε οργανωμένες παραλίες...
Τι αυταπάτη!
Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι το πιο φτηνό πράγμα στον κόσμο!
Το μόνο που χρειάζονται είναι δυο λίτρα νερό τη μέρα, μισό καρπούζι κι ένα σουβλάκι...

Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2014

Ζωή χωρίς γυναίκες, δρόμος χωρίς πανδοχεία...

Για ν' αντέξει ένα ζευγάρι
τη φθορά του χρόνου
πρέπει ν' αναπτύξει την ίδια τρέλα!
"Γιατρέ, η κοπέλα μου νομίζει πως είναι κότα!".
"Και γιατί δεν την πας στο Ψυχιατρείο?".
"Δεν μπορώ, χρειάζομαι τ' αυγά της!"...

Η Μαρίνα δεν συμμερίζεται 
τις κοινωνικές μου ευαισθησίες.
"Δεν μπορώ να ενδιαφερθώ για την πολιτική,
είμαι πολύ εγωκεντρικό άτομο"...

Η Άννα είναι πολιτικά στρατευμένη.
Θέλει να ξεχάσει,
να ξεφύγει απ' τον εαυτό της,
ν' αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της
με απρόσωπες έννοιες...
"Άσε λίγο κορίτσι μου την ανθρωπότητα
και βάλε λίγη τάξη στη ζωούλα σου!"...

Η Ζωή ζει σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
Κατά κάποιο τρόπο είν' τυχερή.
Όποιος πεινάει 
δεν έχει υπαρξιακές αγωνίες.
Στο Μπρούκλιν δεν αυτοκτονούν οι άνθρωποι!
Είναι πολύ δυστυχισμένοι για να το κάνουν...

Η Νίκη με θεωρεί μεγάλο συντηρίκλα!
"Είσαι εχθρικός σε κάθε αλλαγή
τα τελευταία 100 χρόνια", μου λέει.
"Απ' την εποχή του Αδάμ!", τη διορθώνω...

Η Βάσω είναι ρεαλίστρια.
Θεωρεί τη φύση πολύ εχθρική.
"Τα έντομα τρώνε φύλλα,
τα πουλιά τρώνε τα έντομα
κι εμείς τα πουλιά!
Η φύση είναι ένα αχανές εστιατόριο!"...

Η Γωγώ είναι θρησκόληπτη.
Νομίζω πως με το Θεό ασχολούνται
όσοι αρνούνται να αποδεχτούν την πραγματικότητα.
Τόσοι άγιοι προσπάθησαν 
ν' αποδείξουν την ύπαρξη του Θεού.
Εμένα νομίζω πως μου εμφανίστηκε
την πρώτη φορά που είδα το κωλαράκι της Γωγώς...

Η Μαρία θέλει ν' αποκλείσει απ' τη ζωή της
κάθε απρόβλεπτο!
Τρέμει ό,τι ανατρέπει τις ισορροπίες της.
"Δεν υπάρχουν καλά νέα, μόνο κακά!", επιμένει.
Σοκάρεται κάθε φορά που διαπιστώνει
πως δεν ελέγχει τη ζωή της.
Είναι λιγομίλητη.
"Η φύση είναι άφωνη", μου λέει.
"Το πέρασμα στο λόγο,
μας έχει καταδικάσει στο ψέμα!"...

Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (9) - Παρέα με τους Αναστενάρηδες...

Το μακρύ ταξίδι στην Ανατολή μόλις άρχισε. Άγιο Όρος, Στάγειρα, Λαγκαδάς...
Πλησιάζει η γιορτή τ’ Άι-Κωνσταντίνου, και δεν γίνεται να χάσω την αναστενάρικη ιεροτελεστία.
Η πυροβασία είναι ένα έθιμο πανάρχαιο, μια θρησκευτική τελετουργία που χάνεται στα βάθη της προϊστορίας.
Η πυρολατρία πέρασε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία απ’ την Περσία.
Οι πρώτοι Αναστενάρηδες ήταν ακρίτες, φύλακες των ρωμαϊκών συνόρων, ανατολίτες που ασπάζονταν διάφορες αιρέσεις, κυρίως μανιχαϊστικές και ζωροαστρικές, ως πράξη αντίδρασης στο καταπιεστικό και διεφθαρμένο Κέντρο που διοικούσε στη Βασιλεύουσα...
Το επίσημο κράτος καταδίωξε αγρίως όλες τις αιρετικές κοινότητες. Και κυρίως τους Βογόμιλους-Μεσσαλιανούς. Τους ξερίζωσε απ’ τ’ ανατολικά σύνορα και τους μετέφερε στα Βαλκάνια. 
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ασπάστηκαν απ’ τον 13ο αιώνα το Ισλάμ. Βογόμιλοι-ανατολίτες ήταν κυρίως οι πρόγονοι των σημερινών μουσουλμάνων της Θράκης, της Βουλγαρίας, της Βοσνίας, του Κόσοβου...
Στη Μακεδονία του Αιγαίου έφεραν την πυρολατρία οι πρόσφυγες απ’ τη Βουλγαρία και την Ανατολική Ρωμυλία. 
Ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν στο ανελέητο νεο-ελληνικό κράτος ήταν να προσποιηθούν τους Χριστιανούς. Έτσι, προσπάθησαν να καλύψουν την αρχέγονη θρησκευτική τους λατρεία υιοθετώντας διάφορα χριστιανικά σύμβολα και εικονίσματα...
Τους παρατηρώ καθώς προετοιμάζονται για την τελετή τους.
Δεν μιλούν.
Οι περισσότεροι καπνίζουν συλλογισμένοι, κοιτώντας το έδαφος ή τον καπνό που βγαίνει απ’ το στόμα τους.
Νταούλια, λύρες και γκάιντες αρχίζουν να βροντούν.
Οι πρώτοι Αναστενάρηδες κάνουν την εμφάνισή τους κρατώντας εικονίσματα του Αγίου Κωνσταντίνου, αλλά και του Αγίου Αντωνίου, προστάτη των ψυχασθενών...
Το βλέμμα τους είναι νεκρό, δεν κοιτάζει ο ένας τον άλλον, τα αναμμένα κάρβουνα δημιουργούν μια αποπνικτική ατμόσφαιρα.
Μαθαίνω πως οι Αναστενάρηδες προετοιμάζονται 40 μέρες για τη συγκεκριμένη γιορτή. Νηστεύουν κι απέχουν ακόμα κι απ’ τα συζυγικά τους καθήκοντα.
Αλλά δεν μπορώ με την καμία να φανταστώ αυτούς τους μοναχικούς αλαφροΐσκιωτους ανθρώπους να κάνουν έρωτα...
Κατά τ’ άλλα, η επίσημη Εκκλησία καταδικάζει το έθιμό τους ως διονυσιακό-οργιαστικό!

Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2014

Ωδή σ' έναν φοιτητικό έρωτα...

Αμφιθέατρο Νομικής
δεκαετία του ογδόντα.
"Όμορφα που 'ναι τα μάτια σου!", μού 'πες.
Με ξάφνιασες.
Έκτοτε σε κατάπιε η γη...

Κάτω η πόλη
ξυπνάει τη νύχτα.
Δρόμοι σα φίδια.
Κι εσύ ούτε που μ' άγγιξες!

Όσες φορές σε περίμενα, άργησα.
Ο τοίχος που σκαρφάλωνα 
ήταν γεμάτος καρπουζόφλουδες.
Περαστικοί παίζαν πάνω μου
βελάκια και στόχους...

Τις γλυκές νύχτες στα μπαρ τριγυρίζω
φορώντας ένα πουκάμισο από ελαφρύ σκοτάδι
φτηνό άρωμα πόρνης ανασαίνοντας
- λόγω αγνείας ή άγνοιας? Δεν ξέρω! -

Μακρύ το ταξίδι,
η μοναξιά κομματιάζει τη νύχτα
κι εγώ βολοδέρνω
σαν τον παρανοϊκό που ερωτεύτηκε 
το τελευταίο αδέσποτο ψαλίδι....

Τα πιο ωραία πράγματα
είν' όσα δεν αγγίξαμε!
Ξοφλημένες ανάγκες και πουτάνες ιδέες
πουδράρονται παρέα σε τουαλέτες επαρχιακής ντίσκο.
Απ' τα κοινά κουράστηκα τα χάδια
το πύρινο να τυλιχτεί ζητά η σάρκα μου 
κορμί σου.

Η ζωή βουλιάζει σ' υποκλίσεις και μετάνοιες.
Κάτω απ' τα πόδια μου
έχιδνες αναδεύουν.
Η θαμπή μορφή σου κουτσαίνοντας έρχεται
- ξεβαμμένο κοκκινάδι του ήλιου
ψάχνει ύφαλο να ναυαγήσει -

Ο θυμός των γλάρων
ανυπόταχτο πέταγμα.
Κανείς δεν φυλάκισε 
των πουλιών την ελπίδα.

Θα σε περιμένω!
Θα γίνω στάσιμο νερό,
θ' αργοκυλώ σταλιά-σταλιά στο πουθενά
σκοτώνοντας ένα-ένα τα όνειρά μου.

(Θα σε βρω πουτανάκι,
πού θα μου πας?)

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (8) - Στην πατρίδα του Αριστοτέλη - Τα μεγάλα λάθη του...

Για μένα η "Ανατολή" ξεκινάει απ' την κεντρική Μακεδονία. 
Αφήνοντας τ' Αγιονόρος κατευθείνομαι λίγο βορειότερα. Στα αρχαία Στάγειρα, την πατρίδα του Αριστοτέλη.
Ο φιλόσοφός μας δεν διέθετε τις σημερινές ανθρωπολογικές και βιολογικές γνώσεις. Γι' αυτό και νόμιζε πως ο άνθρωπος ήταν εξαρχής όπως ακριβώς τον έβλεπε στην εποχή του: ένα λογικό, έξυπνο, κοινωνικό και όρθιο ζώο. Που υπερέχει όλων των άλλων ζωντανών οργανισμών.
Πίστευε πως οι άνθρωποι ζούσαν ανέκαθεν σε οικογένειες που συγκροτούνταν από έναν άντρα και μια γυναίκα.
Δεν μπορούσε να φανταστεί πως το ανθρώπινο είδος έζησε για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια σε αγελαία κατάσταση, χωρίς οικογένειες και πατρότητες. Όπου όλα τ' αρσενικά ζευγάρωναν με όλα τα θηλυκά της αγέλης.
Ένα δεύτερο μεγάλο λάθος του Αριστοτέλη ήταν πως αγνοούσε τη φυσική ισότητα των ανθρώπων.
Θεωρώντας προφανώς ως απόλυτα φυσική και αιώνια την κοινωνική κατάσταση της εποχής του, πίστευε πως οι γυναίκες και οι δούλοι είναι οντολογικά κατώτεροι των ελεύθερων αντρών!
Ειδικά ο θεσμός της δουλείας θεωρούνταν μια φυσική, αιώνια και αναλλοίωτη πραγματικότητα.
Ένα ακόμα μεγάλο λάθος του Αριστοτέλη ήταν η πίστη του στην ύπαρξη της ψυχής. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει πως ήταν "κρυφο-ιδεαλιστής".
Δεν φτάνει βέβαια στις παρανοϊκές υπερβολές του Πλάτωνα, αλλά κι αυτός δεν δίστασε να υποτιμήσει το υλικό σώμα έναντι της άυλης ψυχής.
Η σύγχρονη νευροβιολογία απέδειξε αυτό που όλοι οι υλιστές υποστήριζαν: Δηλαδή πως δεν υπάρχει ψυχή και πως όλ' αυτά που οι άνθρωποι αποκαλούσαν "πνευματικά" ή "ψυχικά" φαινόμενα, δεν ήταν παρά ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου.
Γι' αυτό κι όταν ο εγκέφαλος παύει να λειτουργεί, ο άνθρωπος σταματά να σκέφτεται, να αισθάνεται, να επιθυμεί...

Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2014

Η Άθη η Ρεμπέτισσα ήταν "σαλταδόρισσα" και πέρναγε κοτσάνι επί Κατοχής...

Η Άθη η Ρεμπέτισσα προπολεμικά ζούσε μεταξύ προλεταριάτου και λούμπεν. Σαν τον Βαμβακάρη ένα πράμα...
Δούλευε σ' ένα μοδιστράδικο, αλλά τις νύχτες ζούσε τη ζωή της μαγκιάς.
Με τα πρώτα της λεφτά αγόρασε κι ένα μπουζουκάκι, ένας χωροφύλακας της το 'σπασε, τον τουλούμιασε μέχρι θανάτου, κι έτσι άνοιξε παρτίδες με το νόμο και την αστυνομία, μαύρισε και το ποινικό της μητρώο. 
Τράβηξε και μερικές φορές μαχαίρι (η Αθούλα έβγαζε σουγιά μόνο όταν ήταν αποφασισμένη να τον χρησιμοποιήσει), δεν ήθελε και πολύ... γνώρισε τη ζωή του φυγόδικου, του υπόδικου, του κατηγορούμενου, του φυλακισμένου και του ποινικού εξόριστου.
Η μάγκικη αντίληψη της ζωής νοθεύει την πραγματικότητα. Αλλά σαν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα, η Αθούλα άρχισε να πολιτικοποιείται. Έδωσε μάχη να ξεπεράσει τις περιθωριακές τάσεις και ροπές της, να κόψει και τα χασίσια που 'χαν αρχίσει να κλονίζουν και την υγειά της.
Το φθινόπωρο του '41 μια καινούργια λέξη εμφανίστηκε στους τοίχους της Αθήνας: "ΕΑΜ"!
Τα αστικά κόμματα, "Φιλελεύθεροι" και "Λαϊκοί", περίμεναν την λευτεριά να πέσει απ' τον ουρανό. Δηλαδή στηρίζονταν αποκλειστικά στους Συμμάχους και κυρίως στους Άγγλους. Αλλά οι κομμουνιστές αποφάσισαν να πάρουν οι ίδιοι τις τύχες, και τα όπλα, στα χέρια τους.
Οι πιο πολλοί φίλοι της έφυγαν για το βουνό. Η Αθούλα τους αφιέρωσε ένα τραγουδάκι:
Τον ουρανό για σκέπασμα
τη γη έχω για στρώμα
και το ΕΑΜ μεσ' την καρδιά
γι' αυτό θα μπω στο χώμα.
Η Αθούλα προτίμησε να μείνει στην Αθήνα.
Εντάχθηκε σε μια παρέα "σαλταδόρων" κι έπιασε αμέσως δουλειά: την έστηνε σε μια γωνιά και σαν πέρναγαν τα γερμανικά καμιόνα γεμάτα προμήθειες, πήδαγε πάνω και πέταγε τα πράματα στο δρόμο απ' όπου τα μάζευαν τα υπόλοιπα μέλη της "συμμορίας".
Για να κάνεις αυτή τη δουλειά έπρεπε να είσαι πολύ θαρραλέος, σβέλτος και αλτικός. 
Ήταν και φοβερά επικίνδυνο. Αν σε έπιαναν οι Γερμανοί σε εκτελούσαν επί τόπου! Συχνά έκρυβαν μέσα στην καρότσα ένα σκοπό που μόλις έβλεπε τον σαλταδόρο να σκαρφαλώνει, τον γάζωνε.
Μια τέτοια φορά, η Αθούλα ενήργησε τόσο γρήγορα που πριν καν προλάβει ο Γερμανός να της ρίξει, αυτή τον πέρασε για σακί με μακαρόνια και τον πέταξε στο δρόμο να τον μαζέψουν οι γαβριάδες...
Στην αρχή η Αθούλα δεν ήταν και τόσο συνειδητοποιημένη. Το μερτικό της απ' τις σάλτες το έσπρωχνε στη μαύρη αγορά και κονόμαγε χοντρά. Γι' αυτό κυκλοφορούσε πάντα ντυμένη στην τρίχα κι όλες στην Κοκκινιά τη ζήλευαν και τη φθονούσαν.
Βενζίνες και πετρέλαια εμείς τα κυνηγάμε
γιατί έχουνε πολλά λεφτά και όμορφα περνάμε.
Αργότερα όμως η Αθούλα άλλαξε τροπάρι. Ό,τι έβγαζε το μοίραζε στη φτωχολογιά. Έγινε "ο Ρομπέν των λασπόδρομων"!
Θα σαλτάρω θα σαλτάρω
στο γερμανικό το κάρο
και θα πάρω κουραμάνα
για να φάει παιδί και μάνα.
Ήρθαν όμως μέρες δίσεκτες, και την τσάκωσαν την Αθούλα.
Όλοι ήξεραν πως πάει κάθε δεύτερη μέρα απόβραδο στα "Περιβόλια" στου Ρέντη, σε μια στέρνα, για να κάνει μπάνιο. Μαζεύονταν όλα τα λιγούρια να πάρουν μάτι.
Εκεί της έστησαν ενέδρα κάτι χαφιέδες γερμανοτσολιάδες. Μόλις η Άθη γδύθηκε κι άφησε κάτω τα κουμπούρια της, βρήκαν ευκαιρία οι άνανδροι κι έπεσαν πάνω της, την αλυσόδεσαν και την παρέδωσαν στην κομαντατούρ...
Την πιάσαν γερμανόφιλοι
και ταγματασφαλίτες
την Άθη τη ρεμπέτισσα
στου Ρέντη οι αλήτες.

Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2014

Ερωτικές ιστορίες καθημερινής τρέλας στους σταθμούς του Μετρό (Α’ - Ευαγγελισμός)

Καρπενήσι 1974. Ήμουν δεν ήμουν έξι χρονών.
Η μάνα μου μ’ έστελνε να ψωνίσω στο μπακάλικο, δίπλα στο σπίτι της Φιλίτσας.
Η Φιλιώ ήταν συμμαθήτριά μου, και κάθε φορά που μ’ έβλεπε έβρισκε χίλιους δυο τρόπους να με κοροϊδέψει.
Της άρεσε να βλέπει τα μάτια μου να χαμηλώνουν ντροπαλά μπροστά της.
Κι αφού χαχάνιζε ώρα μαζί μου, μου γύριζε την πλάτη κι έφευγε για να μου δείξει και το σβέλτο της κορμί.
Το ’νιωθε πως στεκόμουν εκεί και την κοίταζα. Όταν έφτανε στην πόρτα του σπιτιού της, γύριζε και μου χαμογέλαγε γι’ άλλη μια φορά...
Άλλες φορές πάλι, όταν η μάνα της δεν την άφηνε να βγει στην αυλή, άνοιγε το παραθυράκι της, μου πετούσε πετραδάκια, γελούσε και κρυβόταν.
Μια μέρα που με συνάντησε στο δρόμο, με φίλησε στο μάγουλο και με ρώτησε:
- Γιατί περπατάς ξυπόλυτος;
Δεν ήθελα να της πω πως έτσι ένιωθα πιο λεύτερος.
- Κι εσύ ξυπόλυτη δεν περπατάς;
- Στο σπίτι, μα όχι στο δρόμο, μου αποκρίθηκε...
Την επόμενη χρονιά ήμασταν το πιο αγαπημένο ζευγαράκι του 2ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου.
Έν’ απόγευμα την είδα να κουβεντιάζει και να χασκογελάει μ’ ένα μεγαλύτερο συμμαθητή μας.
Της έκανα άγρια σκηνή:
- Γιατί τον κοιτάζεις;
- Δεν τον κοιτάζω, κείνος με κοιτάζει!
- Σε είδα με τα μάτια μου να του γελάς.
- Δεν γελούσα εγώ, κείνος μ’ έκανε να γελώ.
- Και πώς σε έκανε;
- Να... μου έλεγε πως...
- Τι σου ’λεγε;
- Πως είμ’ όμορφη και ...
- Και;
Δεν μου απάντησε... μόνο χαμογέλασε και κοίταξε κάτω.
Τέτοια εποχή το 1979 ήρθαμε οικογενειακώς στην Αθήνα.
Την τελευταία μέρα πριν φύγουμε, έδωσα με τη Φιλιώ αιώνιους όρκους αγάπης.
"Θα σε περιμένω για πάντα", "Δεν θα σε ξεχάσω ποτέ", "Θα γυρίσω γρήγορα κοντά σου" και τέτοια.
Από τότε δεν ξαναμιλήσαμε. Αλλά την σκεφτόμουν που και που...
Χθες βρήκα ένα μήνυμα στο φέις: "Είμαι η Φιλιώ. Βρίσκομαι στην Αθήνα και θέλω να συναντηθούμε"!
"Πού και πότε;"
"Αύριο Κυριακή στις 11 το πρωί, στο πάρκο του Ευαγγελισμού, μπροστά στο άγαλμα της Βασίλισσας Όλγας"...
Πήγα.
Είχαν περάσει 35 ολόκληρα χρόνια. Δεν είχε πατσουρέψει. Θα την έλεγες ακόμα όμορφη.
Έκανα να την αγκαλιάσω.
"Κάτω τα χέρια σου αλήτη, προδότη, παλιομαλάκα!"
"Τι έπαθες ρε Φιλιώ;"
"Ξέχασες τους όρκους που δώσαμε! Μέχρι κι αρραβώνα έκανες! Κι εγώ η χαζή σε περίμενα!"
"Μα τι ’ναι αυτά που λες τώρα; Πέρασε μια ζωή ολάκερη από τότε. Άλλωστε τώρα είμαι λεύτερος"
"Αυτό που σου λέω κάθαρμα!"
"Μήπως θες να φύγω;"
"Ναι, να τσακιστείς να φύγεις!"
Κι έφυγα...