Σάββατο 3 Μαΐου 2014

Πόσο σοφοί ήταν οι λεγόμενοι "αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι"; (Α’ - Θαλής)

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα αναπαράγει ανθρώπους απροβλημάτιστους, με ελάχιστη έως ανύπαρκτη κριτική ικανότητα, που ξέρουν μόνο να αυτοθαυμάζονται για τους "ένδοξους" προγόνους τους!
Η φράση "εμείς σας δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού" βρίσκεται στο στόμα κάθε νεο-έλληνα, προκαλώντας τη θυμηδία ή και την οργή των ξένων.
Ας δούμε όμως κατά πόσο οι "αρχαίοι μας πρόγονοι" αξίζουν τόσων επαίνων.
Κι ας ξεκινήσουμε απ’ τον Θαλή τον Μιλήσιο, που έζησε γύρω στο 600 π.Χ, και θεωρείται ως ο πρώτος "Έλληνας φιλόσοφος".
Η βασικότερη θέση του Θαλή ήταν πως το νερό είναι η αρχή και η μήτρα όλων των πραγμάτων.
Πόσο πρωτότυπη ήταν άραγε η άποψη αυτή στην εποχή του; Θα έλεγα πως καθόλου!
Όλοι οι άνθρωποι γνώριζαν πόσο σημαντικό ήταν το νερό για την επιβίωσή τους, γι’ αυτό άλλωστε έφτιαχναν τους οικισμούς τους κοντά σε λίμνες, ποτάμια ή στα παράλια των θαλασσών.
Γνώριζαν επίσης εμπειρικά πόσο σημαντική ήταν η βροχή για τη γεωργία και κτηνοτροφία, αλλά και το ρόλο του υγρού σπέρματος στην αναπαραγωγή των ζώων.
Επίσης γνώριζαν πως το νερό παίρνει το σχήμα του δοχείου του και πως ανάλογα με τη θερμοκρασία στερεοποιείται ή εξατμίζεται.
Άρα δεν ήταν και τόσο πρωτοποριακή η άποψη του Θαλή πως το νερό είναι η θεμελιώδης αρχική ουσία, και πως μέσω αυτού εξασφαλίζεται η ζωή, η κίνηση και η αλλαγή των όντων.
Σχεδόν όλοι οι ειδικοί θεωρούν πως οι Ίωνες φιλόσοφοι έθεσαν τα θεμέλια της επιστήμης υπερβαίνοντας τους μύθους και τις θεοκρατικές αντιλήψεις.
Θεωρώ λάθος την άποψή τους!
Οι Ίωνες φιλόσοφοι ήταν ουσιαστικά "πανθεϊστές"!
Πίστευαν πως όλα τα όντα έχουν ψυχή, ακόμα και οι πέτρες, τα δέντρα κ.λπ.
Ο Θαλής θεωρούσε ως απόδειξη της ύπαρξης ψυχής, π.χ. στο κεχριμπάρι (ήλεκτρον), το γεγονός ότι διέθετε ελκτική δύναμη!
Κι όταν έλεγαν "ψυχή" εννοούσαν κάποια ένθεη υπόσταση.
Έβλεπαν το σύμπαν όχι σαν κάτι αποκλειστικά υλικό, όπως η σύγχρονη επιστήμη, αλλά σαν ένα έμψυχο σύνολο γεμάτο θεούς.
Σίγουρα, έκαναν ένα σημαντικό βήμα προς την απομυθοποίηση της φύσης. Αλλά δεν το ολοκλήρωσαν. Δεν έφτασαν μέχρι τον υλισμό ή τον αθεϊσμό.
Η καταγωγή των πάντων από ένα φυσικό στοιχείο, π.χ. το νερό, εξασφάλιζε την ενότητα των όντων! Όμως, αυτή η ενότητα ("Όλα Εν") είχε γι’ αυτούς θεολογικές κι όχι επιστημονικές ρίζες.

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Οφείλω να ομολογήσω πως με εχεις εντυπωσιάσει. Αν και δεν συμφωνώ σε πάρα πολλά μαζί σου σε θεωρώ σπάνιο άνθρωπο.
Ίσως το καλούπι σου απο την κρατική παιδεία δεν μπόρεσε να σε κρατήσει τόσο ανήσυχος που ήσουν.

Π

Ασυλλόγιστη είπε...

Ναι, είναι πολύ σπάνιο καλούπι το μανάρι μας

Χρόνια σε περιμένω είπε...

Απ’ τα νυχτερινά ξερατά στους Ίωνες σοφούς!

Ψονθομφανήχ είπε...

Φίλε Π., ευτυχώς που δεν με γνώρισες από κοντά! Θα με είχες απομυθοποιήσει πλήρως...

Σποράκια, εσείς τι νομίζετε, πως ο Θαλής δεν μπεκρόπινε και δεν πουτάνιζε?

Ανώνυμος είπε...

Γειά σου φίλτατε,

Σε διαβάζω εδώ και κανά χρόνο, είσαι καλή συντροφιά και πηγή γνώσεων.

Αλλά αυτό το άρθρο σου το θεωρώ υπεραπλουστευμένο, παίρνεις μια άποψη ενός μεγάλου ανθρώπου και θεωρείς ότι δεν έχει πει ή κάνει κάτι παραπάνω. Ήταν μαθηματικός (π.χ. Θεώρημα Θαλή), φυσικός (μετεωρολογικές γνώσεις), μπίζνες-μαν (πρόβλεψε ξηρασία, αγόρασε λάδι κι έβγαλε κέρδος), πολιτικός και σίγουρα έχει επηρεάσει πολλούς μεταγενέστερους επιστήμονες. Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα για τους προσωκρατικούς, έχουν πει άλλοι καλύτερα από εμένα.

Με την νοοτροπία αυτή, ας θεωρήσουμε και εθνικό ευεργέτη τον Σαμαρά γιατί μας μοίρασε έστω και τα ψίχουλα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Ποιός άλλος χαρίζει χρήμα;

Ανώνυμος είπε...

Φίλε Ψ μην παρεξηγηθώ δεν μιλάω για το συγκεκριμένο άρθρο ουτε για τις ιστοριούλες. Την εντύπωση μου προς το πρόσωπο σου έγραψα. Και δεν εχει να κανει ουτε με τις γνώσεις σου , ο καθένας μπορεί να εχει γνώσεις.

Για το συγκεκριμένο θέμα συμπληρώνω τον νόμο της βαρύτητας (το βαρύτερο πέφτει πρώτο).

Σκέφτομαι πως θα ηταν η φύση εκείνη την εποχή, σίγουρα θα την εκανα θέα στα μάτια μου.
Παρ'το και απο την ανάποδη, αν αποδείξεις οτι η πέτρα εχει ψυχή, τοτε εχει και ο άνθρωπος. Ή αν αποδείξεις οτι ο άνθρωπος εχει ψυχή, τοτε εχει και η πέτρα και όλη η φύση.

Π

Ψονθομφανήχ είπε...

Ναι, έχετε δίκιο, τον 6ο αιώνα π.Χ. τα ιωνικά παράλλια είχαν μετατραπεί με μεγάλη δεξαμενή γνώσεων.
Σίγουρα υπήρχαν συγκεριμένοι λόγοι που συνέβη αυτό τη δεδομένη στιγμή.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που δεν συνέβη λίγο πριν ή λίγο μετά, όταν τη "σκυτάλη" πήρε η Αθήνα, η Κάτω Ιταλία και, λίγο αργότερα, η Αλεξάνδρεια...

Αλλά αυτά θα τα συζητήσουμε αργότερα.
Καλά να ’μαστε μόνο...

Ανώνυμος είπε...

Για πες. Έχει να κάνει αυτο με την δημοκρατία και την Ιωνική επανάσταση; εχει να κάνει με την δημοκρατία στην Αθήνα;

Π

Ψονθομφανήχ είπε...

Σίγουρα έχει να κάνει και με το πολίτευμα και με την έλλειψη ιερατείου που κρατούσε τις επιστημονικές γνώσεις ως επτασφράγιστο μυστικό στην Βαβυλώνα και στην Αίγυπτο... και με πολλά ακόμη.

Ανυπόμονοι είστε...

Σ. Βασδέκης είπε...

ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΩΝΕΣ ΦΙΛΌΣΟΦΟΙ

http://www.youtube.com/watch?v=bosc2YQQZFM

Ψονθομφανήχ είπε...

Το χα δει και στο ιστολόγιό σου Σταύρε