Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2016

Γιατί είμαι (ή δεν είμαι) Μαρξιστής! (Z’ - Οι "αναθεωρητές" του 20ού αιώνα)

Στις προηγούμενες αναρτήσεις μιλήσαμε ήδη για τη διπλή αποτυχία των μαρξιστικών "προφητειών". 
Πρώτον, η επανάσταση δεν έγινε στη βιομηχανικά αναπτυγμένη Δύση, ούτε καν τη δεκαετία του 1930 της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, οι μεσαίες τάξεις μεταπολεμικά όχι μόνο δεν εξαθλιώθηκαν αλλά, αντιθέτως, πλούτισαν και αναδείχθηκαν οικονομικά και πολιτικά κυρίαρχες.
Δεύτερον, η όποια εφαρμογή του μαρξισμού στις Ανατολικές Χώρες, στη Β. Κορέα, μαοϊκή Κίνα, Βιετνάμ και Κούβα ήταν σκέτη τραγωδία!
Όλ’ αυτά δεν ήταν δυνατόν να μην προβληματίσουν αρκετούς μαρξιστές. 
Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του Ιταλού κομμουνιστή Αντόνιο Γκράμσι (1891-1937). Αυτός πρώτος διατύπωσε  την άποψη πως οι κοινωνικοί αυτοματισμοί του δογματικού μαρξισμού δεν λειτουργούν. Πως οι άνθρωποι και οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι κάτι πολύ περισσότερο από οικονομικές μονάδες. Πως χαρακτηρίζονται από μια πολυπλοκότητα που ο Μαρξ είτε δεν ήθελε είτε δεν μπορούσε να συλλάβει.
Τους προβληματισμούς του Γκράμσι συστηματοποίησε περαιτέρω η λεγόμενη "Σχολή της Φρανκφούρτης", που το 1933, μετά την άνοδο του Ναζισμού, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. 
Οι σπουδαίοι εκπρόσωποί της (Μαρκούζε, Χάμπερμας, Χόρκχαϊμερ κ.λπ.) έβαλαν στο τραπέζι των συζητήσεων ένα σωρό "νέα κλειδιά" για την ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων και αλλαγών. 
Κυρίως τη δεκαετία του 1960 αρχίζει το έντονο κίνημα αναθεώρησης του παραδοσιακού μαρξισμού και της προσαρμογής του στα νέα δεδομένα και στις τρομερές εμπειρίες του 20ού αιώνα
Με απλά λόγια, ο άνθρωπος δεν θεωρείται πλέον ένα απλό δημιούργημα των υλικών συνθηκών. Η φροϋδική ψυχανάλυση, η Ψυχολογία των Μαζών, η ανάλυση του ρόλου των ΜΜΕ ρίχνουν νέο φως στην προσέγγιση των κοινωνικών φαινομένων και συμπεριφορών.

Δεν υπάρχουν σχόλια: