Γιατί είμαι (ή δεν είμαι) Μαρξιστής! (ΙΑ’ - Με Παΐσιους δεν προκόβουν οι κοινωνίες!)

Τον Μαρξ πρέπει να τον προσεγγίζουμε κυρίως ως φιλόσοφο κι όχι ως "προφήτη", "ιερό τέρας" ή "εικόνισμα".

Τα περισσότερα απ’ όσα είπε ή έγραψε πριν 150 χρόνια είναι πλέον παρωχημένα αλλά όχι και του πεταματού. Και σίγουρα είναι πιο ακριβή και αξιόλογα απ’ τις πλατωνικές μπαρούφες που τόσο πολύ θαυμάζουν ορισμένοι...

Στην πραγματικότητα ο Μαρξ δεν όρισε τι είναι "κομμουνισμός". Ή, μάλλον, τον προσδιόρισε πολύ αόριστα σε σχέση με τον καπιταλισμό.

Μαρξ και Ένγκελς παρομοίασαν τον κομμουνισμό μ’ ένα φάντασμα που πλανιέται πάνω απ’ την Ευρώπη. Προφανώς σήμερα τέτοιο φάντασμα-μπαμπούλας δεν υπάρχει. Αλλά είμαι της άποψης πως ο Σοσιαλισμός πάντα θα πλανιέται πάνω απ’ τα κεφάλια μας, όχι ως απειλή αλλά ως όραμα...

Ο Μαρξ είχε εύστοχα αντιληφθεί πως καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αδιάκοπη "επαναστατικοποίηση" των εργαλείων παραγωγής. 

Επιβεβαιώνεται καθημερινά με τις συνεχείς επαναστατικές εξελίξεις στις επιστήμες και στην τεχνολογία. Οι οποίες, με τη σειρά τους, αλλάζουν συνολικά τη δομή της κοινωνίας, οδηγούν σε νέες διαστρωματώσεις και συνθέσεις που κανείς δεν ξέρει την κατάληξή τους...

Κλασσική μαρξιστική θέση είναι πως μέσα απ’ το παλιό ωριμάζουν οι συνθήκες για το καινούργιο. Οι υλικές προϋποθέσεις προηγούνται των λύσεων. Ο κομμουνισμός προϋποθέτει την αστική ολοκλήρωση. Η δικτατορία του προλεταριάτου θα μπορούσε να ευδοκιμήσει μόνο σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αγγλία. Όχι σε κοινωνίες αγροτικές, βουτηγμένες στη θρησκοληψία και στις δεισιδαιμονίες όπως ήταν η ρωσική στις αρχές του 20ού αιώνα.

Προσωπικά δεν θεωρώ καν ορθή την άποψη πως η αστική ολοκλήρωση οδηγεί νομοτελειακά στον κομμουνισμό. Τα κοινωνικά συστήματα δεν είναι τσιμενταρισμένα ούτε λειτουργούν με αυτοματισμούς. Συνεχώς εξελίσσονται και δημιουργούνται συγκλίσεις και συνθέσεις απρόβλεπτες και ακαθοδήγητες...

Ο Μαρξ έβλεπε τους προλετάριους ως εξαθλιωμένους και αλυσοδεμένους. Εμείς τους βλέπουμε με Ι.Χ. και εξοχικό! Οι σύγχρονες καταπιεστικές σχέσεις είναι πολύ λιγότερο ορατές. Και η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί με την κοινωνική ιδιοκτησία χωρίς φόβους και προκαταλήψεις...

Η συμμετοχική δημοκρατία δεν είναι πλέον ουτοπία ούτε και ανέφικτη πρακτικά. Αλλά απαιτούνται ριζικές αλλαγές, κυρίως στην εκπαίδευση, ώστε να καλλιεργείται ο αντιδογματισμός, ο ορθολογισμός και η πολυφωνία. Απαιτείται πλήρης εκκοσμίκευση, αυστηρή αποθρησκειοποίηση της κοινωνίας μας. Κοινωνική πρόοδος με Άγιους Παΐσιους δεν μπορεί να υπάρξει...

Το αστικο-δημοκρατικό σύστημα πλέον δεν λειτουργεί. Όλοι αντιλαμβάνονται πως η "κοινοβουλευτική δημοκρατία" είναι ... μούφα δημοκρατία. Μας κάνουν τη χάρη να ψηφίζουμε κάθε 4 χρόνια και μας υποβάλλουν σε καθημερινή πλύση εγκεφάλου ώστε να θέλουμε αυτό που θέλουν κι εκείνοι. 

Οι τεχνικές επηρεασμού της κοινής γνώμης είναι πανίσχυρες. Το βλέπεις καθημερινά δίπλα σου: στο πρόσωπο του φουκαρά που ψηφίζει ενθουσιασμένος τους νεο-φιλελεύθερους νεκροθάφτες του!

Σήμερα οι συνθήκες ωρίμασαν. Για μια πιο ουσιαστική-ανθρωπιστική δημοκρατία. Χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Με ελεύθερη σκέψη-γνώμη-δράση-έκφραση. 

Και για μια κοινωνική δημοκρατία όπου όλοι θα συμμετέχουμε εξίσου στην κάρπωση των κοινωνικών αγαθών. 

Ο Μαρξισμός δεν είναι επιστήμη αλλά επιστημονική μέθοδος ανάλυσης της πραγματικότητας. Δεν είναι ούτε καν η "περιούσια" μέθοδος. Είναι μια απλή μέθοδος σαν όλες τις άλλες. Είναι ένα απ’ τα πολλά "κλειδιά" που μας βοηθούν να κατανοήσουμε και ν’ αλλάξουμε την κοινωνία μας χωρίς εμμονές, στερεότυπα, προδεσμεύσεις.

Από μας εξαρτάται αν θα την κάνουμε δύναμη προόδου και αλλαγής ή θα τον καταντήσουμε ένα απλό αναμάσημα συνθημάτων μιας άλλης εποχής...