Τρίτη 6 Ιουνίου 2017

Τι πρέπει να ξέρουμε για την Κατοχή (Ε’ - Μικροί-μεγάλοι γίνανε μαυραγορίτες όλοι!)

23) Η "Μαύρη Αγορά" στα μεγάλα αστικά κέντρα επί Κατοχής αποτελεί από μόνη της ένα μεγάλο κεφάλαιο. Η κατάρρευση κάθε κρατικού ελέγχου και παρεμβατισμού οδήγησε σε στρεβλή εφαρμογή του νόμου της αγοράς περί "προσφοράς και ζήτησης". Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη και προκλήθηκαν σημαντικές ελλείψεις σε αγαθά πρώτης ανάγκης, κυρίως σε τρόφιμα-φάρμακα-καύσιμα.
24) Τα πρώτα κρούσματα κερδοσκοπίας στην πρωτεύουσα εκδηλώθηκαν απ’ τον Μάιο του 1941. Η κυβέρνηση Τσολάκογλου ίδρυσε στα Πρωτοδικεία Αθήνας και Πειραιά ειδικά "Αισχροδικεία" που δούλευαν υπερωρίες. Όπως προκύπτει απ’ τα αρχεία των Δικαστηρίων, ο μαυραγοριτισμός ήταν φαινόμενο διαταξικό. Την αρχή έκαναν διάφοροι βιομήχανοι και μεγαλέμποροι, ακολούθησαν διάφορες κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών που είχαν διασυνδέσεις με τα δίκτυα παραγωγής και εμπορίας, και τέλος στο χορό μπήκαν οι πάντες, ακόμα και τσαγκάρηδες, σερβιτόροι, εργάτες...
25) Στη Μαύρη Αγορά πρωταγωνίστησαν και αξιωματικοί (αλλά και απλοί οπλίτες) των Κατοχικών Δυνάμεων. Αφαιρούσαν απ’ τα κατασχεμένα ελληνικά αποθέματα κουραμάνες, κονσέρβες, φάρμακα, καύσιμα κ.λπ., τα έριχναν στην πιάτσα και κυριολεκτικά πλούτιζαν. Η Βέρμαχτ δεν προσάρμοζε τους μισθούς των αντρών της στις ελληνικές πληθωριστικές συνθήκες, οπότε τους έδινε ένα επιπλέον κίνητρο ν’ αυξήσουν τα εισοδήματά τους με τη Μαύρη Αγορά...
26) Την περίοδο της Κατοχής η πιο αξιόπιστη επένδυση ήταν η συσσώρευση αγαθών. Βέβαια, δεν είναι το ίδιο να μαζεύεις τρόφιμα για την οικογένειά σου, άντε και για να πετύχεις ένα μικρό κέρδος, με το να συνεργάζεσαι με τον κατακτητή, να εκμεταλλεύεσαι τις ανάγκες του κοσμάκι κι εσύ να πλουτίζεις. Οι τελευταίες περιπτώσεις στοχοποιήθηκαν έντονα απ’ την οργανωμένη Αντίσταση.
27) Πρέπει όμως να παραδεχτούμε πως και οι κερδοσκόποι της Κατοχής είχαν τα ρίσκα τους. Υπήρχε πάντα ο κίνδυνος να συλληφθούν απ’ τις Αρχές ή να εκτελεστούν απ’ την Αντίσταση. Επιπλέον, η κερδοσκοπία τους εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα. Π.χ., το καλοκαίρι του 1942, κι ενόψει ενός ακόμα πιο σκληρού χειμώνα, τα κερδοσκοπικά κυκλώματα δέσμευσαν σχεδόν όλη την αγροτική παραγωγή. Έλα όμως που τον Νοέμβρη του 1942 η συμμαχική απόβαση στο Μαρόκο και η υποχώρηση των Γερμανών στην Αίγυπτο δημιούργησαν την εντύπωση πως ο πόλεμος πλησιάζει στο τέλος του; Οπότε, οι κερδοσκόποι αποφάσισαν να ρίξουν ξαφνικά στην αγορά όλα τους τα αποθέματα, όσο ακόμα οι τιμές ήταν υψηλές. Την περίοδο εκείνη η οδός Αθηνάς, από Ομόνοια ως το Μοναστηράκι, γέμισε με υπαίθρια μαγειρεία που σου πρόσφεραν τρόφιμα που είχες πολλούς μήνες να δεις...
28) Γενικά, η Μαύρη Αγορά διαμόρφωσε και άλλαξε τόσο την καθημερινή ζωή των Αθηναίων όσο και τις αντιλήψεις τους περί ηθικής και παρανομίας. Ο αγώνας για την επιβίωση ανάγκασε πολλούς, ως τότε ευυπόληπτους πολίτες, να στραφούν σε παραβατικές συμπεριφορές. Επιπλέον, όπως προαναφέραμε, οι εξελίξεις στα μέτωπα είχαν άμεσες επιπτώσεις στην ποιότητα της καθημερινής ζωής. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά ο Μποστ, για να βρεις τον καταλληλότερο χρόνο αγοράς φτηνών παπουτσιών έπρεπε να έχεις γνώσεις... στρατάρχου!

Δεν υπάρχουν σχόλια: