Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2021

"Φιλοσοφικό ημερολόγιο κλεισούρας"! (ΚΣΤ’ - Καφεδάκι με τον Μοντεσκιέ και τον Βολταίρο!)

 

Τώρα στην κλεισούρα, όπως και να το κάνουμε, κάποια βιβλία παραπάνω θα τα διαβάσουμε. Σήμερα αποφάσισα να διαβάσω ένα απ' αυτά που τα είχα για χρόνια αφήσει ξεχασμένα στο ράφι. Το έγραψε ο Μοντεσκιέ γύρω στα 1720, λέγεται "Περσικές Επιστολές" και είναι κατά βάση σατυρικό. Παραθέτει με χιουμοριστικό τρόπο τις εντυπώσεις δύο Περσών που βρέθηκαν στο Παρίσι του 18ου αιώνα.
Οι Πέρσες, π.χ., μαθημένοι από τα χαρέμια και τους ευνούχους της πατρίδας τους, εντυπωσιάζονται με την ενδυμασία των Γάλλων. "Εδώ οι άντρες φοράνε παντελόνια και οι γυναίκες φουστάνια, ενώ στη χώρα μας ισχύει το αντίστροφο", λένε.
Επίσης βλέπουν τον Πάπα σαν Μεγάλο Μάγο. "Αυτός κάνει τα τρία ένα και το κρασόψωμο σώμα και αίμα"! Κάποτε με κάτι τέτοια γελούσε ο κόσμος...
Ο Μοντεσκιέ, βέβαια, είναι γνωστός για το έργο του το "Πνεύμα των Νόμων". Σε αυτό κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του δεσποτισμού. Με σημαντικότερη τη διάκριση των εξουσιών σε εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική. Έτσι, βάζει τη μια εξουσία να ελέγχει την άλλη και τις αποδυναμώνει.
Αυτό το κόλπο το εφαρμόζω καθημερινά, για την αντιμετώπιση μικροδυσκολιών. Να ένα παράδειγμα. 
Με έχει ήδη κόψει η πείνα. Αν ήμουν χριστιανός θα έλεγα πως μου επιτίθεται με σφοδρότητα το δαιμόνιο της κοιλιοδουλίας! Θέλω να φάω το καταπέτασμα, που λένε. Αλλά τι κάνω ο πονηρός? Ακολουθώ σύστημα-Μοντεσκιέ! Επιστρατεύω ένα αντίθετο δαιμόνιο για να εξουδετερώσω το πρώτο. Φωνάζω το δαιμόνιο της τεμπελιάς, που με κυριεύει και βαριέμαι όχι μόνο να μαγειρέψω αλλά και να παραγγείλω απ' έξω, κι έτσι γλιτώνω.
Αλλά μια και μιλάμε για Γάλλους φιλοσόφους ας πούμε δυο λογάκια και για τον Βολταίρο. 
Αυτός ήταν ορκισμένος εχθρός της εκκλησίας και του ιερατείου της. Και δεν αποδεχόταν αρκετά δόγματα της θρησκείας όπως την ύπαρξη της κολάσεως και τη θεότητα του Ιησού. Οι παπάδες είχαν λυσάξει μαζί του και ήθελαν να πείσουν τον κόσμο πως λίγο πριν πεθάνει ο Βολταίρος μετανόησε και τους ζήτησε συγγνώμη. Κυκλοφορούν σχετικά πολλά ανέκδοτα. 
Σύμφωνα με ένα, κάποιος καθολικός ιερέας είχε σταθεί δίπλα στο αυτί του μελλοθάνατου και προσπαθούσε να του υποβάλει ψυθιριστά ομολογία πίστης στη θεία φύση του Ιησού. Αλλά ο Βολταίρος τον αποστόμωσε: "Για όνομα του Θαού, κύριε, πάψτε να μου μιλάτε γι' αυτόν τον άνθρωπο κι αφήστε με να πεθάνω ήσυχος"!
Μια άλλη ιστορία που κατασκεύασε το ιερατείο ήταν και η εξής: λίγες στιγμές πριν πεθάνει, είδε τη φωτιά του λυχναριού δίπλα του να φουντώνει. Και φώναξε... "Τι? Από τώρα οι φλόγες?". 
Με έναν σμπάρο δυο τριγόνια οι παπάδες. Με αυτή τη φανταστική ιστορία αφενός "αποδεικνύουν" πως τελικά ο Βολταίρος πίστεψε στην Κόλαση, και αφετέρου πήγε στην Κόλαση λόγω τις αντιθρησκευτικής του στάσης...

12 σχόλια:

Γιάννης Νικολουδάκης είπε...

Ο Βολταίρος ήταν από τους πιο "θρήσκους" του Διαφωτισμού· έλεος!

Γιάννης Νικολουδάκης είπε...

Μπορεί να μην πίστευε στη χριστιανική θρησκεία, αλλά σε ένα είδος "ντεϊσμού"· "φυσικής θρησκείας"..

Γιάννης Νικολουδάκης είπε...

Αυτά τα "ανέκδοτα" που κυκλοφορούν, "ισχύουν" ωστόσο: στο βιβλίο "Μετά Θάνατον" του Αρχιμανδρίτη Βασιλείου Μπακογιάννη (άλλη φάτσα από κει!) γράφει πως πριν πεθάνει ο Βολταίρος έβλεπε δαίμονες και μια νοσοκόμα ρώτησε εάν πιστεύει στο Θεό!!

Ανώνυμος είπε...

Αν δεν το έχεις διαβάσει ήδη, διάβασε το Άγριοι και Πολιτισμένοι (Supplément au Voyage de Bougainville) του Ντιντερό.

Ψονθομφανήχ είπε...

Γιάννη, όντως ο Βολταίρος δεν ήταν αθεϊστής με τη σημερινή τουλάχιστον έννοια του όρου. Γενικά, πιστεύω, πως το κίνημα του Διαφωτισμού ήταν κυρίως αντικληριστικό. Και η θρησκεία ήταν παράπλευρη απώλεια...
Η απήχηση του Βολταίρου πρέπει να ήταν μεγάλη και να προκάλεσε ζημιά στον δυτικό κλήρο. Γι αυτό και λύσαξαν να τον παρουσιάσουν ως "μετανοούντα". Τόσα ανέκδοτα για όσα συνέβησαν σε επιθανάτια κλίνη δεν υπήρξαν για άλλον άνθρωπο...

Ανώνυμε, ευχαριστούμε για την υπόδειξη, θα το έχουμε στα υπόψιν.
Είσαι ο Γιάννος ή άλλος Ανώνυμος?

μί είπε...

καφεδάκι με τον Μοντεσκιέ και τον Βολτέρο λίγο χλωμό..να μεταφερθούμε στο 1720 ή οτι άλλο χλωμό...

μί είπε...

μας έχεις τρελάνει με τις δημοσιεύσεις σου :))

μί είπε...

δεν ξέρω..έχει εξελιχθεί ο διακτινισμός ή ακόμα???

μί είπε...

στους ανώνυμους μπορείς να βάζεις μια αρίθμηση, για να μην παιδεύεσαι αχαχ

Ψονθομφανήχ είπε...

τον διακτινισμό εσύ μου τον έμαθες!

Να συνεννοηθούν οι Ανώνυμοι και να αριθμηθούν μόνοι τους!

μί είπε...

νομίζω ο διακτινισμός δεν χρειάζεται καθόλου, ήταν μια χαρά το καφεδάκι όπως μας το κέρασες και το διαβάσαμε..μου αρέσει που κάθε φορά που σε διαβάζω κάτι βλέπω πάντα που με κάνει να κάνω αναζητήσεις στο ιντερνετ και να μαθαίνω κι άλλα πράγματα, χθες διάβαζα για τον Βολτέρο και τον Μοντεσκιέ..γνωμικά κτλ οτι βρήκα..διαβάζοντας τα σχόλια σας επίσης πάντα κάτι αναζητώ, σήμερα θα διαβάσω για τον Διαφωτισμό..μου αρέσει αυτό, το οτι με κάνεις να κάνω αναζητήσεις και να διαβάζω πράγματα που δεν γνώριζα, αν και βλέπω θολά όσο κουράζω τα μάτια μου, θέλω οφθαλμίατρο και γυαλιά απαραιτήτως
καλημέρα~

Ψονθομφανήχ είπε...

με τα γυαλιά θα δείχνεις πιο σοφή!