Τι είναι άραγε σήμερα Αριστερά; Μια δύναμη προόδου και αλλαγής ή μήπως κάτι που ξεπεράστηκε απ’ την πραγματικότητα; Και απλά αναμασάει συνθήματα μιας άλλης εποχής;
Οι ρίζες του Σοσιαλισμού βρίσκονται στο Κίνημα του Ανθρωπισμού του 16ου αιώνα. Πολλοί κατά καιρούς προσπάθησαν να περιγράψουν μια ιδεώδη σοσιαλιστική κοινωνία. Απ’ τον Τόμας Μαν με την "Ουτοπία" του, τον δομινικανό μοναχό και φιλόσοφο Καμπανέλλα ("Πολιτεία του Ήλιου") ως τους Γάλλους ιερωμένους Μορελλύ και Μπαμπλύ που στις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης υπήρξαν οι θεωρητικοί ενός εξισωτικού κομμουνισμού, χωρίς προνόμια και τάξεις.
Ακολούθησαν οι τρεις "ουτοπικοί σοσιαλιστές", Σαιν Σιμόν, Φουριέ και Όουεν, για να καταλήξουμε στον Μαρξ που θεμελίωσε τον "επιστημονικό σοσιαλισμό"...
Ο Ένγκελς χαρακτήρισε τις απόψεις των "ουτοπικών" ως "ανώριμες θεωρίες", δημιουργήματα της φαντασίας τους, που δεν αντιστοιχούσαν στις πραγματικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.
Σήμερα οι προβληματισμοί γύρω απ’ τον σοσιαλισμό πληθαίνουν και σκληραίνουν.
Μήπως ο καπιταλισμός αναπτύσσει περισσότερο τις παραγωγικές δυνάμεις; Ποιος βρίσκεται σήμερα στην πρωτοπορία της τεχνολογίας, της βιομηχανικής παραγωγής και του εκσυχρονισμού της; Μήπως ο καπιταλισμός δεν είναι η "κόλαση" που απλά πρέπει να την καταργήσουμε;
Η πραγματικότητα πρέπει να αναλυθεί αντικειμενικά και ψυχρά, χωρίς προκαταλήψεις και συναισθηματισμούς.
Με τη δημιουργία της ΕΣΣΔ η σύγκριση με τον καπιταλισμό περνάει από το επίπεδο της θεωρίας στην πρακτική εφαρμογή και στα επιτεύγματα. Στη σύγκριση σίγουρα δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα τεράστια προβλήματα που είχε ν’ αντιμετωπίσει το νέο καθεστώς: μια χώρα υπανάπτυκτη, ρημαγμένη απ’ το πόλεμο, τις εμφύλιες συγκρούσεις και τις ξένες επεμβάσεις, με παντελή απουσία δημοκρατικής παράδοσης.
Η ρωσική κοινωνία ήταν βαθιά συντηρητική, ανατολίτικη, δεσποτική. Αυτές οι συνθήκες (κι όχι ο κομμουνισμός, κατά τη γνώμη μου) γέννησαν τον Σταλινισμό. Η ιδεολογία έγινε θρησκεία και ιερό δόγμα, ο Γ.Γ. νέος Τσάρος, η κομματική νομενκλατούρα νέο ιερατείο...
Ασφαλώς δεν μπορούμε ν’ ασκούμε ισοπεδωτική κριτική. Τα κοινωνικά επιτεύγματα του Σοβιετικού Κομμουνισμού ήταν τόσο σημαντικά κι ασκούσαν τόσο μεγάλη γοητεία στις δυτικές κοινωνίες που τις ανάγκασε να δημιουργήσουν το "κοινωνικό κράτος δικαίου", το οποίο κι άρχισαν να ξηλώνουν αμέσως μόλις το σοβιετικό μοντέλο άρχισε να πνέει τα λοίσθια, δηλαδή απ’ το 1980 και μετά.
Παρά τις προβλέψεις των Μαρξ-Ένγκελς, ο καπιταλισμός αποδείχθηκε εφτάψυχος. Προσαρμοστικός, ευέλικτος, συμβιβαστικός εκεί που έπρεπε, κι επιθετικός όπου μπορούσε...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου