Γιατί είμαι (ή δεν είμαι) Μαρξιστής! (ΙΗ’ - Ταυτόχρονη φτώχεια κι ανελευθερία δεν αντέχεται!)

Όπως ξανάπαμε, η επανάσταση του 1917 προδόθηκε διπλά: κι απ’ τις αντικειμενικές κι απ’ τις υποκειμενικές αδυναμίες της Ρωσίας. 

Οι συνθήκες παραγωγής και ανάπτυξης της χώρας αυτής δεν επέτρεπε το μεγάλο και ποιοτικό άλμα του σοσιαλισμού. 

Αλλά πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε ένα σύστημα (π.χ. τον σοσιαλισμό) που απαιτεί εξαιρετικές και ιδανικές συνθήκες για να ριζώσει και να ευδοκιμήσει;

Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο σοσιαλισμός δεν παράγει πλούτο, αλλά μοιράζει δίκαια τον υπάρχοντα πλούτο. Αυτό όμως οδηγεί σε ένα είδος ασκητικού και σπαρτιατικού κομμουνισμού που ουσιαστικά αποκλείει κάθε απόλαυση στη ζωή και απλώς αρκείται να μοιράζει δίκαια την φτώχεια και την εξαθλίωση. 

Αν μάλιστα στερηθούμε και την ελευθερία μας, δηλαδή το οξυγόνο της ζωής, τότε είναι που επιστρέφουμε οριστικά στη ζωώδη φύση μας. Αλλά αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί κάτι "ιδανικό"...

Όσο για τις "υποκειμενικές αδυναμίες" της επανάστασης του 1917, πρέπει να ομολογήσουμε πως ο λαός της Ρωσίας δεν είχε γνωρίσει ποτέ του δημοκρατία. Ακόμα και η πολιτική του πρωτοπορία, το Κομ. Κόμμα, δεν είχε κατανοήσει τη σημασία της δημοκρατίας, ούτε και πόσο σύμφυτη είναι με την ιδέα του σοσιαλισμού. 

Γι’ αυτό και δεν υπήρξαν ουσιαστικές αντιδράσεις στην επιβολή της δικτατορίας του προλεταριάτου (κατ’ ευφημισμόν... του "δημοκρατικού συγκεντρωτισμού").

Ο Λένιν αναφέρει πως η "δικτατορία του προλεταριάτου" είναι μια ρωσική ιδιαιτερότητα και δεν αποτελεί τον απόλυτο κανόνα. Κι ο Μαρξ έγραφε πως ο σοσιαλισμός δεν μπορεί πλέον να επιβληθεί από μια δυναμική μειοψηφία που θα ηγηθεί των ασυνειδητοποίητων μαζών.  Απαιτείται μακρά και υπομονετική δουλειά για να κατανοήσουν οι μάζες το λόγο που πρέπει να θυσιάσουν ακόμα και τη ζωή τους για την επικράτηση του σοσιαλισμού.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά ο καπιταλισμός εξακολουθεί να μακροημερεύει. Πραγματοποιεί σημαντικές προόδους, ιδίως στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίες και της παραγωγής. Διαθέτει καταπληκτική προσαρμοστικότητα και δεν διστάζει, όπου χρειαστεί, να λάβει και σοσιαλιστικά μέτρα για να επιβιώσει.

Την ίδια προσαρμοστικότητα προσπάθησε να επιδείξει κι ο Λένιν που υποσχέθηκε στον όχλο πολύ απλά και απτά πράγματα: "ψωμί και ειρήνη". Και αμέσως μετά εφάρμοσε τη ΝΕΠ, που ήταν ένας ελεγχόμενος καπιταλισμός σε πανεθνική κλίμακα. Την πολιτική αυτή ανέτρεψε ο Στάλιν με τη βίαιη κολλεκτιβοποίηση...